Radiofrequente ablatie van lokaal irresectabele pancreascarcinomen

Alvleesklierkanker is de 5e belangrijkste oorzaak van kanker-gerelateerde
sterfte in Nederland. Jaarlijks presenteren zich ongeveer 900 nieuwe patiënten
met *lokaal doorgegroeide* alvleesklierkanker. Hierbij is de tumor buiten het
pancreas doorgegroeid in belangrijke bloedvaten, waardoor een operatieve
verwijdering niet meer mogelijk is. De overlevingsduur is dan slechts circa 5-6
maanden. Behandelmogelijkheden zijn beperkt en geven slechts een beperkte
overlevingswinst. De huidige standaardbehandeling is chemotherapie, welke
slechts een verlenging van de levensduur van 2 tot 3 maanden geeft. Om die
reden is er grote behoefte aan een nieuwe behandeling, die de levensduur van
deze patiënten aanzienlijk kan verbeteren.

Radiofrequente ablatie (RFA) is mogelijke zo*n behandeling. Bij RFA worden een
of meer elektroden (dunne naalden) in de tumor geplaatst, waar stroom doorheen
loopt, die hitte opwekt. Door de hitte ontstaat er verbranding van de
tumorcellen, waardoor de tumor van binnenuit wordt vernietigd. In Nederland
wordt RFA al jaren toegepast bij lever- en prostaatkanker met goede resultaten.
Eerdere onderzoeken toonden aan dat RFA voor alvleeskliertumoren een veilige en
bruikbare techniek is, leidt tot een vermindering van de pijnklachten en
suggereren een aanzienlijke overlevingswinst. Deze studies hebben echter
beperkingen waardoor een groot landelijk *gerandomiseerd* fase III onderzoek
nodig is.

Het doel van de studie is te onderzoeken of radiofrequente ablatie gevolgd door
chemotherapie een verlenging van de levensduur geeft ten opzichte van alleen
chemotherapie, bij patiënten met een lokaal irresectabel pancreascarcinoom
zonder metastasen. Tevens zullen we kijken naar de effecten op secundaire
eindpunten, zoals kwaliteit van leven ed.

Ter voorbereiding op een dergelijke studie zijn in het UMC Utrecht twee
dierenstudies en een veiligheidsstudie bij patiënten uitgevoerd die hebben
bevestigd dat RFA bruikbaar en veilig is bij patiënten met een lokaal
doorgegroeide alvleeskliertumor en waarmee ervaring is opgedaan met de
toepassing in alvleeskliertumoren.

De volgende stap is de landelijke PELICAN studie, om te onderzoeken of RFA
gevolgd door chemotherapie een verlenging van leven kan geven ten opzichte van
de huidige standaardbehandeling in de vorm van alleen chemotherapie. In 16
ziekenhuizen van de *Dutch Pancreatic Cancer Group* zullen in totaal 212
patiënten met een lokaal doorgegroeide alvleeskliertumor (maar zonder
uitzaaiingen in andere organen na 2 maanden chemotherapie) het gehele
onderzoekstraject doorlopen. Deze patiënten worden middels loting verdeeld over
twee behandelgroepen: A) RFA gevolgd door chemotherapie en B) alleen
chemotherapie. Beide groepen worden vervolgens 1,5 jaar poliklinisch gevolgd om
een verschil in lengte van overleving vast te stellen.

Radiofrequente ablatie (RFA) Proefpersonen in de behandelgroep, zullen een buikoperatie ondergaan, waarna de RFA procedure kan worden uitgevoerd.

De buikoperatie om RFA te kunnen uitvoeren en de ziekenhuisopname, zullen een
flinke belasting zijn voor de patiënt in de behandelgroep. Bij hen zullen teven
biopten afgenomen worden tijdens de operatie als ook extra bloedafname tijden
hun ziekenhuisopname. De controle groep wordt enkel behandeld met
chemotherapie, hetgeen tot standaard zorg behoort. Tijdens de controle bezoeken
op de polikliniek 3, 6, 12 en 18 maanden na de start van de behandeling, zullen
patiënten kwaliteit van leven vragenlijsten moeten invullen, zal er lichamelijk
onderzoek, bloedonderzoek en aanvullende diagnostiek worden verricht indien
nodig.

Bovengenoemde handelingen zullen voor patiënten een extra belasting zijn.
Echter, doordat patiënten gedurende het gehele onderzoekstraject onder controle
staan, heeft dat tot voordeel dat veranderingen in het ziektebeeld of van de
medische klachten eerder worden gesignaleerd en daar vervolgens direct op kan
worden geanticipeerd.

Mogelijke complicaties die kunnen optreden zijn: bloeding (mn tijdens de
operatie), ontsteking van de alvleesklier, een zweer in de twaalfvingerige
darm, een lekkage van de alvleesklier (*fistel*) en een vena portae trombose.