VASCO studie - VAccinatie Studie COrona: Een op de populatie gebaseerde prospectieve cohortstudie naar vaccinatie-effectiviteit van COVID-19-vaccinaties in Nederland

Verschillende COVID-19-vaccins zijn (en zullen worden) geregistreerd voor
gebruik in de algemene bevolking. In Nederland zijn de vaccinaties tegen
COVID-19 in januari 2021 van start gegaan. De vaccinatie zal achtereenvolgens
gericht zijn op verschillende groepen, te beginnen met specifieke groepen van
gezondheidswerkers en kwetsbare personen. Het doel is om in de loop van 2021
alle volwassenen te vaccineren. COVID-19-vaccins zijn in registratietrials
werkzaam gebleken tegen COVID-19. Deze trials waren echter niet altijd groot
genoeg om de werkzaamheid in subgroepen, zoals leeftijds- en risicogroepen, te
beoordelen. Ook is de follow-up tot nu toe beperkt tot een paar maanden en is
de duur van de bescherming nog voor geen van de goedgekeurde vaccins bekend.
Bovendien zijn er virusvarianten ontstaan en ontstaan er mogelijk meer, die de
(duur van de) bescherming beïnvloeden. Daarom zijn post-marketing
observationele studies nodig om de doeltreffendheid van vaccins in de praktijk
te beoordelen en de verschillen tussen vaccins en leeftijds- en risicogroepen
te evalueren. Dit onderzoek levert informatie voor de toekomstige
vaccinatiestrategie, bijvoorbeeld voor de noodzaak voor herhaalde vaccinatie of
'booster'-vaccinaties.

De primaire doelstelling van dit onderzoek is het schatten van de
productspecifieke vaccineffectiviteit van de COVID-19-vaccins die in het
Nederlandse nationale vaccinatieprogramma worden gebruikt tegen symptomatische
SARS-CoV-2-infectie, op een moment waarop de meeste deelnemers tenminste 6
maanden geleden gevaccineerd zijn (nl. ongeveer 9 maanden na aanvang van de
studie), per leeftijdsgroep (18-59, 60-84) en medische risicogroep (ja, nee).
Secundaire doelstellingen omvatten het schatten van de productspecifieke
vaccineffectiviteit van de vaccins die in het Nederlandse vaccinatieprogramma
zijn opgenomen naar ziekte-ernst (asymptomatisch, mild, ernstig), over de tijd
sinds vaccinatie, per interval tussen doses en per aantal doses, per leeftijd
en medische risicogroep, en over langere follow-up; en het monitoren van
ongevraagde bijwerkingen waarvoor medische hulp werd ingeroepen.

Dit is een observationele, populatiegebaseerde, prospectieve cohortstudie. Deze
studie zal gebruik maken van de bestaande SARS-CoV-2 testinfrastructuur en
COVID-19 vaccinatiestrategie in Nederland. Bij voorkeur zullen deelnemers
worden geïncludeerd (zo lang mogelijk) voordat zij een eerste COVID-19
vaccinatie ontvangen. Bij baseline zal deelnemers worden gevraagd om thuis zelf
via een vingerprik wat bloed af te nemen en om een baselinevragenlijst in te
vullen via een app of website. De in de vragenlijst verzamelde gegevens
omvatten sociodemografische variabelen, gezondheidsstatus (inclusief
onderliggende aandoeningen en eerdere SARS-CoV-2-infectie), vaccinatie, en
gedrag met betrekking tot COVID-19-maatregelen. Tijdens de follow-up zal
deelnemers worden gevraagd om maandelijks (per kwartaal na het eerste jaar)
vragenlijsten in te vullen via een app of website, waaronder vragen over
COVID-19-vaccinatie, testen op SARS-CoV-2-infectie, veranderingen in de
gezondheidsstatus en gedrag met betrekking tot COVID-19-maatregelen. Deelnemers
wordt gevraagd het ook in de app te melden als zij positief testen op
SARS-CoV-2 of als zij een COVID-19-vaccinatie krijgen. Ook wordt de deelnemers
gevraagd een zelf afgenomen vingerafdruk te nemen tijdens de follow-up elke 6
maanden na opname in de studie. Ook 1 maand na de eerste vaccinatie wordt een
bloedmonster afgenomen.
Vingerprikbloedmonsters worden verzameld om antilichamen te meten waarmee
eerdere SARS-CoV-2-infecties kunnen worden waargenomen die niet met PCR- of
antigeentests zijn opgespoord, omdat het om asymptomatische infecties ging of
omdat de deelnemers zich niet hebben laten testen. Een extra
vingerprikbloedmonster wordt verzameld 1 maand na volledige vaccinatie van een
deelnemer. Dit monster kan gebruikt worden om vaccinatierespons te meten, wat
van belang is in een deelstudie die de oorzaak van 'breakthrough'-infecties en
andere nog onvoorziene situaties in de toekomst bestudeert. Dit monster wordt
pas geanalyseerd als hiervoor relevante onderzoeksvragen zijn opgesteld.
Wanneer deelnemers een positieve SARS-CoV-2 test hebben, nadat ze volledig
gevaccineerd zijn, zullen we hen vragen een extra bloedmonster af te staan om
de serumconcentraties van specifieke SARS-CoV-2-antilichamen en de antilichaam
aviditeit te meten. Waar mogelijk wordt informatie over SARS-CoV-2-testen en
COVID-19-vaccinatie verkregen via koppeling met het nationale
vaccinatieregister en via koppeling met GGD-registraties en CBS-gegevens
(doodsoorzakenregister). Aanvullende informatie over gezondheidsstatus en
ziekenhuisopname zal worden verkregen via informatie van huisartsen en
ziekenhuizen. Deelnemers zullen gedurende 5 jaar worden gevolgd.Vanaf april
2022 ontvangen de deelnemers SARS-CoV-2 zelftests die zij moeten gebruiken
wanneer zij symptomen hebben om SARS-CoV-2-infecties bij te houden. Vanaf juni
2023 wordt de deelnemers gevraagd positieve zelftests op te sturen voor
sequentiebepaling om de variant te bepalen die de infectie veroorzaakt.

Verdere kennis of veranderingen in de COVID-19-pandemie kunnen leiden tot
nieuwe onderzoeksvragen die niet te voorzien zijn. In een later stadium zullen
deelstudies worden opgezet die in deze cohortstudie zijn ingebed, bijvoorbeeld
diepgaande studies naar immunogeniciteit waarvoor frequentere bloedafnames of
andere gegevensverzameling nodig kan zijn. De eerste deelstudie omvat het
uitnodigen van deelnemers om
een extra vingerprikbloedmonster af te staan nadat zij SARS-CoV-2-positief zijn
bevonden nadat zij volledig gevaccineerd zijn (doorbraakinfectie).

Op baseline en tijdens de follow-up wordt de deelnemers gevraagd om
vragenlijsten in te vullen via een app of website. Daarnaast zal de deelnemers
worden gevraagd om via een vingerprik bloed af te staan (maximaal 0,5
ml/bemonsteringstijdstip) op baseline en elke 6 maanden na de uitrol van het
vaccinatieprogramma in de specifieke doelgroep en voor sommige deelnemers 1
maand na eerste vaccinatie en na een doorbraakinfectie, wat licht ongemak kan
veroorzaken. Over het geheel genomen zal de belasting voor de deelnemers gering
zijn en is deze gerechtvaardigd gezien het belang van de beoordeling van de
vaccinatie-effectiviteit van de verschillende vaccins om het (toekomstige)
vaccinatiebeleid te onderbouwen. Er zijn geen persoonlijke voordelen voor de
deelnemers aan de studie, maar de deelnemers dragen bij aan inzichten op het
gebied van de volksgezondheid die relevant zijn voor de toekomstige bestrijding
van de COVID-19-pandemie, met name in verband met het vaccinatieprogramma