Het doel van deze studie is het vaststellen van de effectiviteit en veiligheid van DBS in de slMFB bij depressieve patiënten.
ID
Bron
Verkorte titel
Aandoening
- Stemmingsstoornissen en -afwijkingen NEG
Synoniemen aandoening
Betreft onderzoek met
Ondersteuning
Onderzoeksproduct en/of interventie
Uitkomstmaten
Primaire uitkomstmaten
Het verschil in score op de Hamilton Depression Rating Scale, 17 items (HAM-D)
tussen actieve en placebo DBS.
Secundaire uitkomstmaten
Het aantal responders na optimalisatie van DBS parameters. Respons is
gedefinieerd als tenminste 50% afname van HAM-D score t.o.v. de score op
baseline.
De afname over tijd van de HAM-D score, MADRS score, en IDS-SR score.
Adverse events.
De verandering van cognitieve functies (gemeten met neuropsychologische tests),
kwaliteit van leven (met vragenlijsten), persoonlijkheidsfactoren
(vragenlijsten), en hersenactiviteit (met MRI scans), en lichamelijk
funcitoneren.
Acute veranderingen vlak voor en na aanzetten van de batterij (gemeten met een
dagboekje).
Achtergrond van het onderzoek
Meerdere open-label studies hebben laten zien dat ongeveer 40% van depressieve
patiënten tenminste de helft van hun symptomen verliest na diepe
hersenstimulatie (in het Engels: deep brain stimulaiton, DBS) in het ventrale
striatum en omliggende capsula interna. Sindsdien hebben studies aangetoond dat
het succes van DBS afhankelijk is van de afstand van de elektroden tot
specifieke witte stofbanen, in het bijzonder de superolaterale tak van de
medial forebrain bundle (MFB).
Doel van het onderzoek
Het doel van deze studie is het vaststellen van de effectiviteit en veiligheid
van DBS in de slMFB bij depressieve patiënten.
Onderzoeksopzet
24 patiënten worden geïncludeerd in een longitudinale, open-label studie,
gevolgd door een dubbelblinde, gerandomiseerde crossover trial. In de eerste
zes maanden krijgen alle patiënten actieve DBS, waarbij de therapie wordt
geoptimaliseerd. Vervolgens worden ze gerandomiseerd naar 1 week actieve DBS,
gevolgd door 1 week placebo DBS, of vice versa. Tussen beide fasen wordt een
washout fase van 4 (+/- 1) weken aangehouden. Na de crossoverfase worden
patiënten nog een jaar gevolgd in een open-label fase.
24 gezonde controles worden getest op vier tijdspunten: baseline, na 2 weken,
na 6 maanden en na 1,5 jaar op een selectie van de tests om te controleren voor
aspecifieke of oefeneffecten over tijd.
Onderzoeksproduct en/of interventie
Patiënten ondergaan allen een behandeling met diepe hersenstimulatie. Tijdens de crossover-fase worden patiënten gerandomiseerd naar actieve DBS of placebo DBS door de batterij aan te laten staan cq. uit te zetten.
Inschatting van belasting en risico
Inclusief screening, moeten de patiënten voor het onderzoek 9 keer naar het
ziekenhuis komen over een periode van 1,5 jaar. Elke visite kost 1-4 uur, met
een totale belasting van 26 uur. Hiernaast moet de patiënt voor de behandeling
3 dagen opgenomen worden voor de operatie. Voor de optimalisatie van de
behandeling wordt de patiënt 2-5 dagen opgenomen en moet vervolgens ca. 5-15
keer voor een poliklinisch bezoek komen. Het risico van het onderzoek wordt als
aanvaardbaar gezien om de volgende redenen: 1) patiënten hebben kans op een
verbetering van depressieve klachten; 2) de risico's worden ingeschat als
matig; 3) de risico's worden gemonitord door een ervaren team van psychiaters,
neurochirurgen, psychologen en verpleegkundigen; 4) patiënten kunnen in
gevaarlijke situaties altijd klinisch worden opgenomen; 5) onafhankelijke
monitors en een Data Safety Monitoring Board (DSMB) controleren de studie.
De gezonde controles moeten vier keer naar het ziekenhuis komen voor
neuropsychologische tests en MRI scans. Elke visite kost 1-4 uur, met een
totale belasting van ongeveer 10 uur.
Publiek
Meibergdreef 5
Amsterdam 1105 AZ
NL
Wetenschappelijk
Meibergdreef 5
Amsterdam 1105 AZ
NL
Landen waar het onderzoek wordt uitgevoerd
Leeftijd
Belangrijkste voorwaarden om deel te mogen nemen (Inclusiecriteria)
1) Primaire diagnose: depressieve stoornis
2) Therapie-resistentie, gedefinieerd als onvoldoende respons op (of
onverdraagbare bijwerkingen) van onderstaande:
a) Tenminste 2 adequate behandelingen met tenminste twee verschillende 2e
generatie antidepressiva (SSRI, SNRI, NaSSA) voor een minimale periode van 6-8
weken
b) een adequate behandeling met een TCA voor 6-8 weken
c) TCA met lithiumadditie voor tenminste 6 weken op therapeutische spiegels
(>0.6 mmol/L))
d) Een adequate behandeling met een MAOI EN/OF >=1 ECT serie van tenminste 6
sessies bilaterale ECT) OF patienten die stabiel zijn met ondehrouds-ECT, maar
terugvallen na stoppen van de onderhouds-ECT
Naast de bovenstaande behandelingen, evalueren we ook alle andere geprobeerde
antidepressieve behandelingen, inclusief off-label behandelingen zoals
esketamine. Als er nog on- of off-label behandelingen beschikbaar zijn voor de
patiënt, maar deze nog niet voldoende zijn geprobeerd, worden deze opties
altijd eerst aangeboden alvorens diepe hersenstimulatie aan te bieden.
3) HAM-D >= 18
4) Ziekteduur > 2 jaar
5) Leeftijd tussen 20 en 75 jaar
Belangrijkste redenen om niet deel te kunnen nemen (Exclusiecriteria)
1) Bipolaire stoornis
2) Schizofrenie / geschiedenis van psychoses ongerelateerd aan depressie
3) Alcohol of middelenmisbruik gedurende de laatste 6 maanden, uitgezonderd
nicotinegebruik
4) Ernstige persoonlijkheidsstoornis die onafhankelijk van de depressie gesteld
kan worden
5) Expliciete suicidaliteit waarvoor opname in een gesloten afdeling
noodzakelijk is
6) Contra-indicaties voor de operatie
7) Oorzaak van de depressie is acute hersenschade
8) Ziekte van Parkinson, Syndroom van Tourette, dementie, epilepsie, tic
stoornis
9) Zwangerschap
Opzet
Deelname
In onderzoek gebruikte producten en hulpmiddelen
Opgevolgd door onderstaande (mogelijk meer actuele) registratie
Geen registraties gevonden.
Andere (mogelijk minder actuele) registraties in dit register
Geen registraties gevonden.
In overige registers
| Register | ID |
|---|---|
| CCMO | NL71221.018.19 |
| Ander register | NL8211 |