Natrium-oxybaat als potentiële nieuwe behandeling voor katatonie, bij patienten met een depressie, een bipolaire stoornis of een psychotische stoornis, een gerandomiseerde klinische studie. De Laborit studie.

Katatonie is een ernstig syndroom bij patiënten met een depressieve of een
bipolaire of een en psychotische stoornis. Onbehandelde katatonie heeft een
mortaliteit van 10% en leidt tot verhoogde morbiditeit; nierfalen,
rhabdomyolyse, longontsteking, embolie en contracturen. Er zijn nieuwe
behandelmogelijkheden nodig voor patiënten met katatonie. Momenteel bestaat de
enige farmacologische behandelingsoptie voor katatonie uit een hoge dosis
lorazepam, een benzodiazepine en gamma-aminoboterzuur (GABA)-A-receptoragonist.
Wanneer lorazepam niet effectief is (bij 25% van de patiënten), is de enige
resterende behandeling elektroconvulsietherapie (ECT). Veel patiënten en hun
wettelijk vertegenwoordigers zijn terughoudend ten opzichte van ECT, vanwege
het 'intrusieve' karakter en vanwege de cognitieve bijwerkingen. De meeste
accepteren echter ECT omdat er momenteel geen andere behandeling beschikbaar is.
ECT is waarschijnlijk succesvol bij katatonie omdat het een significante
toename van GABA geeft en de GABA-B-receptoragonist functie versterkt.
De implicaties van dit mogelijke mechanisme zijn dat alternatieve
farmacotherapeutische routes samenhangend met het verhogen van van GABAerge een
mogelijke nieuwe behandelingsoptie vertegenwoordigen. Eén observationeel
onderzoek toonde de werkzaamheid van natriumoxybaat aan bij patiënten met
katatonie. We veronderstellen dat natriumoxybaat een alternatief is voor ECT,
omdat het een voorloper is van GABA en werkt als GABA-B-receptoragonist. Een
dergelijk farmacodynamisch profiel zal naar verwachting de GABA-gemedieerde
neurotransmissie niveaus in de hersenen verhogen en is daarom mogelijk gunstig
voor patiënten met katatonie.

Hypothese: Is natriumoxybaat effectief bij psychiatrische patiënten met
katatonie, opgenomen op een acute psychiatrische afdeling, die niet reageren op
behandeling met lorazepam?

Het doel is om te onderzoeken of natrium oxybaat, gebruikt kan worden bij de
behandeling van patiënten met katatonie.
Het primaire doel is om te bepalen of natium oxybaat effectief is bij patienten
met katatonie. Hierbij worden patienten die lorazepam gebruiken vergeleken met
patienten die natrium oxybaat gebruiken. De primaire uitkomstmaat is respons,
welke gemeten wordt 4 dagen na de start van het gebruik van natrium oxybaat.

Secundaire doelen zijn:
1) Bepalen van remissie van katatonie na 14 dagen gebruik van natrium oxybaat
of lorazepam 2) Het bepalen van de bijwerkingen van natrium oxybaat bij
patiënten met katatonie. Waarbij nadrukkelijk gekeken wordt naar
ademhalingsdepressie en bloeddruk, hart frequentie en braken, dit laatste in
verband met het risico om een longontsteking te ontwikkelen.

Het Laborit-onderzoek combineert een multicenter, prospectief cohortonderzoek
bij patiënten met katatonie, opgenomen in een psychiatrisch ziekenhuis, met
een, gerandomiseerd, gecontroleerde studie, om het effect van natriumoxybaat op
katatonie te onderzoeken.
Hierbij worden patienten behandeld met of lorazepam of natrium oxybaat. Het
betreft patienten die na 4 dagen normale zorg, patienten die 4 dagen hoge
dosis lorazepam hebben gebruikt en daar niet op hebben gereageerd. Hierna
worden patienten gerandomiseerd naar of behandeling me natrium oxybaat
gedurende 4 dagen of continueren van 4 dagen hoge dosis lorazepam.
Het cohort vormt de basis voor de werving van patiënten voor de RCT en biedt
bovendien een uitstekende gelegenheid om klinische kenmerken en het beloop van
patiënten met katatonie te beschrijven en vermeende determinanten te
identificeren.
Het cohort is naast het wetenschappelijke belang van belang voor de werving van
potentiele deelnemers, aangezien bij de behandeling van katatonie relatief snel
moet worden besloten om al dan niet te behandelen met ECT, vanwege de verhoogde
mortaliteit en morbiditeit.

1) Patiënten met katatonie zullen krijgen in eerste instantie de normale zorg: ze worden behandeld tot een dosering van 24mg lorazepam per dag gedurende 4 dagen, totdat de symptomen van katatonie verminderen 2) Als er geen respons optreedt, worden de patiënten gerandomiseerd tussen voortzetting van een hoge dosis lorazepam (n=21) gedurende nog eens 4 dagen of natriumoxybaat (n=21) gedurende 4 dagen.

Relevantie: Nieuwe behandelingen voor katatonie zijn noodzakelijk, aangezien er
momenteel slechts twee behandel opties zijn. 1) toediening van een hoge dosis
lorazepam, gedurende 4 dagen tot 7 dagen en 2) als dit niet lukt ECT. Deze
studie zou -indien succesvol- kunnen bijdragen aan een minder invasieve
behandeling met natriumoxybaat bij patiënten met katatonie die niet reageren op
lorazepam.
Op deelnemersniveau kan er een mogelijk gunstig effect zijn bij degenen die
worden toegewezen aan natriumoxybaat.
Belasting: De totale tijd voor deelnemers varieert van 4 tot 10 dagen. 4 dagen
voor degenen die niet reageren op de behandeling en 14 dagen (4+ 10 dagen) voor
degenen die wel reageren op de behandeling met natriumoxybaat of lorazepam.
Risico: Natriumoxybaat kan diepe sedatie, misselijkheid en duizeligheid
veroorzaken. Overdosering kan leiden tot ademhalingsdepressie. Gelijktijdige
toediening met benzodiazepinen verhoogt het risico op een verminderd bewustzijn
en ademhalingsdepressie. Veiligheid voor de deelnemers is van het grootste
belang voor deze studie, daarom zullen patiënten gedurende de eerste vier dagen
continu worden gecontroleerd wanneer ze behandeld worden met natriumoxybaat.
Anesthesiemedewerkers die ademhalingsdepressie kunnen behandelen en toegang
hebben tot zuurstof en een crashkar en patiënten kunnen intuberen, zullen de
patiënten continu observeren. Naast deze anesthesiemedewerkers krijgen de
patiënten de reguliere zorg van psychiatrisch verpleegkundigen op de
psychiatrische afdelingen.