SIMBA studie: Beeldvorming onderzoek naar cognitieve uitkomsten na behandeling voor een hersentumor bij kinderen

Door verbetering van behandelingen is de overleving van kinderen met hersentumoren toegenomen. Echter, veel overlevenden van een hersentumor ervaren neurocognitieve problemen na hun behandeling. Dit vermindert hun kwaliteit van leven, en helaas zijn er tot op heden slechts weinig evidence-based interventies om deze cognitieve beperkingen te verminderen. Deze cognitieve beperkingen zijn vooral aanwezig bij kinderen die op jongere leeftijd en/of met craniospinale radiotherapie zijn behandeld. Daarom wordt er in de wetenschap gezocht naar methoden om radiotherapie-gerelateerde schade te voorkomen. 

Er is in toenemende mate bewijs dat de vroege neurobiologische veranderingen die optreden na de behandeling van een hersentumor het cognitief functioneren op de lange termijn kunnen voorspellen. Dit zou betekenen dat veranderingen in de hersenen als (bio)markers voor een kwetsbaarheid voor cognitief disfunctioneren zouden kunnen fungeren. Kennis over vroege en sensitieve biomarkers voor cognitieve achteruitgang is daarentegen beperkt bij kinderen met hersentumoren. Dit betekent dat het belangrijk is om vroege (bio)markers voor neurocognitieve achteruitgang te identificeren, zodat mogelijke preventieve strategieën kunnen worden ingezet nog voordat deze beperkingen optreden. 

Deze studie zal hieraan bijdragen door gebruik te maken van de nieuw ontwikkelde, high field 7Tesla (T) Magnetic Resonance Imaging (MRI) techniek, waarmee de vasculatuur, het metabolisme en de witte stof diffusie in de 
hersenen gemeten kan worden. Eerder onderzoek naar patiënten in verschillende leeftijdsgroepen heeft uitgewezen dat de 7T MRI op een ongeëvenaarde wijze bepaalde hersenstructuren en -functies kan visualiseren, waaronder vasculaire laesies met resoluties kleiner dan 1 mm, hersenpulsatiliteit en metabolisme. Daarnaast zijn degeneratie van de kleine hersenvaten en lage glutamaat levels, zoals gemeten met de 7T MRI, geassocieerd met een slechtere cognitieve prestatie bij volwassenen en kinderen. Bovendien zijn er reeds 7T MRI methoden ontwikkeld om microinfarcten op te sporen in neurodegeneratieve ziekten bij volwassenen, waarna deze methoden met succes op 3T MRI scanners (die in de zorg worden gebruikt) konden worden toegepast. Dit suggereert dat 7T MRI technieken structurele of functionele veranderingen in het brein kan detecteren, waarna 
dit in de zorg kan worden toegepast. Deze technieken kunnen worden ontwikkeld om als vroege, voorspellende maat te functioneren voor cognitieve beperkingen, maar dit is nog niet onderzocht bij kinderen met een hersentumor. Met de onderzoeksresultaten van de huidige studie kan toekomstig longitudinaal onderzoek uitwijzen of veranderingen in de vasculatuur, metabolisme en witte stof diffusie in de hersenen voorafgaan aan cognitieve achteruitgang of deze versnellen. Uiteindelijk zal kennis voortvloeiend uit de huidige studie 
gebruikt worden om behandeling te verbeteren en cognitieve achteruitgang te voorkomen in kinderen met een hersentumor.

Het primaire doel van het onderzoek is om de relatie te onderzoeken tussen neurocognitief functioneren en MRI parameters voor de vasculatuur, metabolisme en witte stof-diffusie in de hersenen van kinderen behandeld voor een posterior fossa tumor. Overige doelen zijn om relaties te onderzoeken tussen verdeling van de stralingsdosis en neurocognitieve uitkomsten, en om uit te zoeken of met de combinatie van meerdere beeldvormingsmodaliteiten onderscheid gemaakt kan worden tussen overlevenden die een beter versus een slechter neurocognitief functioneren hebben.

Monocenter observationele pilot-studie

7T MRI, vragenlijst, neuropsychologische test

Het betreft een non-invasieve, observationele studie. De belasting bestaat enkel uit tijd (3 uur totaal). Deelnemers komen eenmalig naar het Universitair Medisch Centrum Utrecht (UMCU) om een 7T MRI scan te ondergaan (1 uur) en naar het Prinses Máxima Centrum om een neuropsychologisch onderzoek te doen (2 uur). 
Deze afspraken zullen indien mogelijk op dezelfde dag plaatsvinden. 

MRI betreft een non-invasieve wijze van beeldvorming, waarbij hoge magnetische velden worden gebruikt. Deze worden over het algemeen niet geassocieerd met ongewenste voorvallen, behalve mogelijke claustrofobie omdat de patiënt in een smalle buis ligt. Daarnaast kunnen sommige deelnemers mogelijk ongemakken ervaren, zoals duizeligheid of misselijkheid. Alle deelnemers hebben al vaker een MRI-scan gehad als onderdeel van standaard zorg; daarom kunnen we patiënten met ernstige claustrofobie excluderen. 

Patiënten en ouder(s)/verzorger(s) zullen daarnaast gevraagd worden om een neuropsychologisch onderzoek te doen en vragenlijsten in te vullen. Voor sommige patiënten zal dit deel zijn van standaard zorg, waardoor zij voor het huidige onderzoek minder tijd hoeven te investeren. Bovendien zullen afspraken zo veel mogelijk gecombineerd worden met geplande afspraken voor zorg, en er zal voldoende pauze gehouden worden. De meeste vragenlijsten kunnen thuis worden ingevuld via het online KLIK portaal. Er zijn geen verwachte risico's van deelname. Een mogelijk voordeel van deelname is dat ouders een samenvatting van de resultaten ontvangen van het neuropsychologisch onderzoek en zullen worden doorverwezen voor ondersteuning wanneer dat nodig en gewenst is. Verder zijn er geen directe voordelen van deelname en zullen de resultaten worden gebruikt om de zorg voor toekomstige patiënten te verbeteren.