Liquid Biopsie binnen de Neuro-oncologie in het Sint Antonius ziekenhuis

Disseminatie van kanker naar het centrale zenuwstelsel (CZS) is een gevreesde
complicatie van kanker. Deze metastasen zijn gelokaliseerd in het
hersenparenchym - hersenmetastasen- of de leptomeningen, inclusief het
hersenvocht (CSF) - leptomeningeale metastasen.
Hersenmetastasen (BM) en leptomeningeale metastasen (LM) kunnen ook samen
voorkomen. De hoogste neiging tot CZS-metastasen is bij kleincellig en
niet-kleincellig longcarcinoom, borstcarcinoom en melanoom. De incidentie van
hersenmetastasen wordt gerapporteerd tussen 9% -26% en de incidentie van
leptomeningale metastasen tussen 0,8 en 8%
Ziekteprogressie in het CZS kan optreden ondanks een goede respons van
systemische ziekte op systemische behandeling - de zogenaamde 'neurosystemische
dissociatie'. Een voorbeeld hiervan is CZS-progressie bij vrouwelijke patiënten
met HER-2-positief borstcarcinoom behandeld met anti-HER-gerichte therapieën.
Gebrek aan respons van CZS-metastasen wordt vaak verklaard door onvoldoende
penetratie van geneesmiddelen in het CZS-compartiment als gevolg van de
bloed-hersenbarrière. CZS-progressie treedt echter ook op ondanks penetratie
van geneesmiddelen in het CZS-compartiment. Een waarschijnlijke verklaring voor
deze 'immuniteit' van CZS-metastasen is discordantie van de metastasen ten
opzichte van de primaire tumor.op moleculair niveau,
In vast materiaal van hersenmetastasen worden klinisch informatieve nieuwe
DNA-mutaties gedetecteerd bij ongeveer 50% van de patiënten, welke niet
detecteerbaar zijn in de primaire tumor. Deze aanvullende DNA-mutaties kunnen
een moleculaire verklaring bieden voor therapieresistentie of opties bieden
voor nieuwe doelgerichtte (targetable) therapieen voor de CZS-metastasen. De
vertaling van dit inzicht naar de klinische praktijk wordt bemoeilijkt door het
feit dat bij de meeste patiënten met CZS-metastasen geen vast materiaal van
hersenmetastasen beschikbaar is, hiervoor biedt liquid biopsie techniek
uitkomst.
In de onderliggende studie zullen we de bijkomende diagnostische en
voorspellende waarde van de zogenaamde Liquid biopsie verder onderzoeken voor
patiënten met verdenking met CZS-metastasen in het Sint Antonius Ziekenhuis.
Het principe vanLiquid biopsie is dat tumoren bestanddelen zoals cel-vrij DNA
uitscheiden in omringende vloeistoffen die geisoleerd en onderzocht kunnen
worden op kanker-geassocieerde DNA mutaties. Het grootste voordeel van
vloeibare biopsie is dat het grotendeels niet-invasief is - in tegenstelling
tot traditionele biopsie. Bovendien kan het tumoren en mutaties over een
langere periode beter volgen en kan het ook worden gebruikt om de efficiëntie
van kankerbehandeling te valideren. Er is toenemende belangstelling voor
detectie van tumormutatie (bijv.EGFR, BRAF, ALK) en therapieresistentie
gerelateerde mutaties (bijv.T790M bij gebruik van EGFR-remmers, PIK3CA-mutaties
bij gebruik van anti-HER-gerichte therapieën) in liquid biopsieën. Detectie van
ctDNA in bloed bij uitgezaaide kanker is uitgebreid bestudeerd en wordt in
toenemende mate gebruikt in de klinische praktijk, bijvoorbeeld bij borstkanker
en niet-kleincellige longkanker.
Het gebruik van cel-vrij DNA-detectie in CSF wordt momenteel onderzocht bij
patiënten met leptomeningeale metastasen en / of hersenmetastasen. Recente
gegevens suggereren dat ctDNA ook kan worden geïsoleerd uit CSF van patiënten
die op MRI verschijnen als 'geïsoleerde' hersenmetastasen zonder betrokkenheid
van leptomeningeale. Detectie van tumorspecifieke mutaties in CSF kan leiden
tot een beter begrip van therapieresistentie van CZS-metastasen en verbeterde
toekomstige gerichte behandeling van CZS-ziekte. Kleine series van LM en BM
bevestigen dat zowel digitale druppel (dd-) PCR als Next Generation Sequencing
(NGS) toepasbaar zijn in CSF en daardoor respectievelijk enkele of meerdere
kanker-driver- en resistentiemutaties kunnen identificeren.
Met financiële steun van het Sint Antonius Innovatiefonds is de afgelopen jaren
bij de afdeling Klinische Chemie van de SAZ het gebruik van liquid biopsie
technieken reeds ontwikkeld met name in bloed van patienten met long-kanker.

Implementatie van Liquid biopsie middels NGS in celvrij circulerend tumor-DNA
in CSF en / of bloed, bij patiënten die klinisch worden verdacht van
leptomeningeale metastasen en / of hersenmetastasen

Aantonen dat de detectie van additionele tumormutaties in CSF-ct-DNA, in
vergelijking met de bloed- of (indien beschikbaar) primaire tumor, meerwaarde
kunnen hebben voor het verklaren van therapie-resistentie en het aantonen van
targetable mutaties bij patienten met CZS metastasen van solide tumoren

laboratorium experimenteel, prospectief cohort

Na de geplande lumbaalpunctie wordt een venapunctie uitgevoerd. De buisjes met
extra liquor en het bloed worden overhandigd aan de trialcoördinator van het
Laboratorium voor Klinische Chemie.
Next generation sequencing (NGS) wordt uitgevoerd met de Oncomine Pancancer
cell-free assay in zowel liquor als bloed, indien beschikbaar wordt NGS ook
uitgevoerd op solide materiaal van de primaire tumor
Met name voor de secundaire onderzoeksdoelen wordt ook beperkte patient data en
klinische gegevens verkregen die met name hebben op de primaire tumor, de
kankerbehandeling en het ziektebeloop. Ook worden de liquid biopsie gegevens
vergeleken met routine parameters waarmee de diagnose leptomeningeale
metastasen is gesteld, namelijk routine CSF parameters en de uitslag van MRI
hersenen
Deze gegevens worden gecodeerd bewaard in Redcap
Presentatie van de gegevens is vooral beschrijvend- namelijk het percentage
samples waarin NGS analyse succesvol is, en welke klinisch relevante
additionele mutaties in CSF kunnen worden aangetoond ten opzichte van bloed en
solide materiaal
Voor de secundaire uitkomstmaten zal statische analyse plaatsvinden zoals
multivariate overlevingsanalyse
Al het materiaal (CSF en bloed) en data zal worden bewaard tot 1 september 2030
(5 jaar na afsluiting van de studie op 1 september 2025) en dan worden
vernietigd.
Gedurende deze bewaartermijn kan op eventueel restmateriaal nog aanverwante
analysen worden verricht- bijv naar specifieke mutaties of eiwitten- indien
zich op dit gebied nieuwe ontwikkelingen voordoen
Alle testen zullen in principe in het SAZ plaatsvinden. Echter voor event
confirmatie van de NGS data wordt gecodeerde materiaal (CSF en bloed), zonder
patiëntgegevens, naar het NKI / AVL gestuurd.

De belasting van deelname omvat de lumbaal-punctie en vena-punctie. Er is geen
extra belasting door deelname aan dit onderzoek behalve de vena-punctie -
aangezien de lumbaal-punctie al klinisch geïndiceerd was en sowieso zou
plaatsvinden.
De hoeveelheid afgenomen CSF is ongeveer 20 ml, de hoeveelheid afgenomen bloed
ongeveer 60 ml. Het risico op deelname aan dit onderzoek is dus
verwaarloosbaar. Patiënten hebben ook geen persoonlijk voordeel omdat het
onderzoek naar nieuwe laboratoriumtechnieken geen invloed heeft op de huidige
standaard klinische zorg.