FREE study: onderzoek naar de effectiviteit van EMDR als behandeling van Angst voor terugkeer van kanker onder ex-kanker patienten.

Verbeterde methoden voor vroege diagnose en behandelingen van kanker heeft de
laatste jaren geleid tot een groeiend aantal 'survivors' van kanker. Een van de
problemen waar survivors mee om moeten gaan is de angst voor terugkeer van
kanker, die wordt beschreven als de angst, zorgen of vrees gerelateerd aan dat
de kanker zal terugkomen of progessief is. Hoewel milde mate van angst voor
terugkeer geen serieuze of lange termijn consquenties heeft, heeft een hoge
angst voor terugkeer grote impact op het dagelijks functioneren van de patient.
Het heeft invloed op screening en follow-up keuzen van de patient, stemming,
relaties, werk, doelen stellen, kwaliteit van leven en verhoogd de medische
kosten
(Butow et al., 2017).
Eerder onderzoek heeft aangetoond dat ongeveer de helft van de survivors en 70%
van kwetsbare groepen (bijv jonge vrouwen met borstkanker) geiddelde tot hoge
angst voor terugkeer rapporteren. Geschat wordt dat 10% een zeer hoge mate van
angst voor terugkeer ervaart en dit ook als zeer beperkend ervaart (Butow et
al., 2017).
Ondanks dat angst voor terugkeer als een van de grootste problemen is onder
survivors, wordt er weinig aandacht aan besteed en zijn er slechts enkele
studies die behandelopties hebben onderzocht. Er bestaat geen consensus
betreffende de beste behandelstrategie voor angst voor terugkeer. Het beperkte
aantal studies dat onderzoek deed naar behandelopties onderzochten cognitief
gedragsmatige interventies. CGT bleek een effectieve behandeling, maar is erg
tijdsintensief. Het is belangrijk dat een kortere en minder intensieve
behandeling wordt onderzocht op effectiviteit.
In de klinische praktijk wordt Eye Movement Desensitization and Reprocessing
(EMDR) al veelvuldig ingezet als behandeling voor kankergerelateerde angst.
Echter EMDR is er nog geen studie uitgevoerd om de effectiviteit van EMDR bij
kanker gerelateerde angst te onderzoeken.
EMDR is een evidence-based en geprotocoleerde behandeling voor patienen met
Post Traumatic Stress Disorder (PTSD) en PTSD symptomen zoals angst voor
toekomstige rampen (Shapiro, 2014). In veel gevallen is de angst voor
toekomstige rampen geassocieerde met eerdere ervaringen. EMDR is een snelle,
patient en therapeut vriendelijke behandeling waarbij de herinneringen aan
eerdere negatieve ervaringen en representaties van toekomstige rampen worden
gedesentiseerd (Logie & de Jongh, 2014).

Het doel van het huidige onderzoek is om de effectiviteit van EMDR bij angst
voor terugkeer van kanker te meten onder survivors van borstkanker en
darmkanker met een hoge mate van angst voor terugkeer. Het effect op kwaliteit
van leven en fysieke symptomen wordt geexploreerd.

Het gaat om herhaald multiple baseline case series design. Dit single case
experimentele design is een goede methode om de effectiviteit van een evidence
based psychologische behandeling in een nieuwe context te onderzoeken.
In het geval van deze studie zullen 5 patienten met mammacarcinoom en 5
patienten met coloncarcinoom geincludeerd worden voor een behandeling met EMDR.
Patienten worden random toegewezen aan een baseline periode met verschillende
duur. De duur van de baseline periode wordt random vastgesteld voor minimaal 2
tot maximaal 6 weken. In deze baseline fase wordt de angst voor terugkeer
dagelijks gemonitord.
Na de baseline periode start de EMDR behandeling met een duur van 2 tot 6
weken, gevolgd door een post treatment fase van 2-8 weken. De totale lengte van
de studie (baseline fase, EMDR, posttreatment is 14 weken voor alle patienten.
Na 3 maanden is er nog een follow up van 2 weken. Gedurende de hele periode van
de studie vult de patient dagelijks een korte vragenlijst in betreffende zijn
angst voor terugkeer van kanker. Door deze methode van heel intensief meten
verwachten we uitspraken te doen over de effectiviteit van EMDR bij angst voor
terugkeer.

Deelnemers worden behandeld met het standaard EMDR protocol dat is aangepast voor werken met angst voor terugkeer van kanker. Zij ontvangen minimaal 2 en maximaal 6 sessies EMDR waarin targets van de huidige ziekte periode alswel toekomst gerichte rampfantasieen met EMDR worden bewerkt.

Deelnemers aan de studie worden op geen enkele manier blootgesteld aan
risico's.
Het reizen naar het ziekenhuis en de behandeling kunnen wel als intensief
worden ervaren. Er zijn geen nadelige effecten, risico*s of bijwerkingen te
verwachten van de EMDR behandeling. Sommige mensen rapporteren na behandeling
met EMDR dat er meer gevoelens en herinneringen naar boven komen. Dit maakt
deel uit van het psychologische verwerkingsproces en kan gezien worden als een
teken dat de behandeling werkt. Deze klachten verdwijnen over het algemeen
binnen enkele dagen. Het dagelijks registreren van de DQ-FCR en DQ-PNF kan
eveneens als belastend en tijdsintensief worden ervaren.