Karakteriseren van bloedplaatjes en antistoffen van volwassen patiënten met een immuun gemedieerde trombocytopenie (ITP)

Primaire immuun gemedieerde trombocytopenie (ITP) is een verworven geïsoleerde
trombocytopenie (bloedplaatjes/trombocyten < 100 x 10^9/l) zonder een
duidelijke onderliggende ziekte of oorzaak voor de trombocytopenie. Oorzaken in
het ontstaan van ITP kunnen zijn verhoogde afbraak van bloedplaatjes gemedieerd
door auto-antistoffen, stoornissen in de aanmaak van bloedplaatjes en T-cel
gemedieerde processen. De incidentie van ITP is ongeveer 50/1,000,000. De
ziekte is evenredig verdeeld over mannen en vrouwen, behalve in de
leeftijdscategorie 30 - 60 jaar waar ITP vaker voorkomt bij vrouwen. ITP wordt
naar de duur van de ziekte ingedeeld in acute ITP, persisterende ITP (3 - 12
maanden) en chronische ITP (> 12 maanden). Klinische kenmerken kunnen erg
variëren. Patiënten kunnen helemaal geen verschijnselen hebben, petechiën,
purpura of geringe slijmvlies bloedingen vertonen en nabloeden uit wondjes,
maar kunnen ook levensbedreigende gastro-intestinale- of hersenbloedingen
krijgen. Meestal zijn deze klinische verschijnselen pas aanwezig bij een
bloedplaatjes gehalte onder de 30 x 10^9/l, alhoewel de ernst van de
trombocytopenie niet altijd correleert met het bloedingsrisico. Andere oorzaken
voor trombocytopenie moeten eerst worden uitgesloten om tot de diagnose ITP te
komen.

Mede door de onbekendheid van het ontstaansmechanisme van ITP en de
diagnostische problematiek is er een grote diversiteit binnen deze patiënt
populatie. Dit maakt het onmogelijk goede gerandomiseerde studies te doen. Ook
de Nederlands Richtlijn ITP is wegens het schaarse aantal gerandomiseerde
studies grotendeels gebaseerd op internationale richtlijnen en expert opinion.

Met het opzetten van deze studie zal meer inzicht verkregen worden in de
eigenschappen van de bloedplaatjes en autoantistoffen van patiënten met een
ITP.

Zie het onderzoeksprotocol voor referenties.

Het doel van deze studie is om in vitro de eigenschappen van de bloedplaatjes
en autoantistoffen van volwassen patiënten met een immuun gemedieerde
trombocytopenie (ITP) te karakteriseren. Met het opzetten van deze studie zal
meer inzicht verkregen worden in de moleculaire mechanismes achter ITP. Dit kan
uiteindelijk leiden tot ontwikkeling van nieuwe therapeutische opties om ITP te
behandelen.

Inclusie:
20 tot 30 patiënten met een primaire of chronische ITP zullen worden
geïncludeerd in deze studie. Informed consent zal worden gevraagd door de
behandelend hematoloog. Bij aanmelding krijgen patiënten een studienummer
toegewezen. Medische gegevens (leeftijd, geslacht, ITP status, eerdere- en
huidige behandeling) worden verzameld en analyses zullen verricht worden door
de hoofdonderzoeker.

Bloedafnames
Er zal eenmalig bloed worden afgenomen (tijdens een routine venapunctie):
• 20 ml heparine-bloed
• 40 ml citraatbloed
• 40-60 ml EDTA-bloed en/of
• 10 ml stolbuis

Bloedplaatjes eigenschappen
Er zal naar receptorexpressie gekeken worden (o.a. VWF receptor complex,
P-selectin, annexin V, DC-SIGN en lectines) middels flowcytometrie (20 ml
citraatbloed). De functie zal bepaald worden met aggregatie testen (20 ml
citraatbloed).

Autoantistof eigenschappen
De antistoffen zullen in plasma bepaald worden middels MAIPA techniek (40-60 ml
EDTA-bloed en/of 10 ml stolbuis), wat wordt uitgevoerd bij Sanquin Research
Amsterdam (diagnostische test code T924). Voor patiënten met een bekend
hoeveelheid plaatjes <15*10^9/L wordt alleen de 10 ml stolbuis afgenomen. Bij
patiënten tussen de 15 en 30*10^9/L wordt 60 ml EDTA bloed gebruikt, en bij
patiënten >30*10^9/L wordt 40 ml EDTA-bloed en een 10 ml stolbuis afgenomen.

Daarnaast zullen de B-cellen geïsoleerd worden voor identificatie van de
antistoffen (20 ml heparine-bloed). D.m.v. Ficoll scheiding zal de
mononucleaire celfractie geïsoleerd worden. De mononucleaire fractie wordt
vervolgens gesorteerd op plaatjes-specifieke B-cellen. B-cellen zullen worden
gekweekt en autoantistoffen worden verkregen.

Er wordt slechts eenmaal bloed afgenomen om de benodigde experimenten uit te
voeren. Dit zal gebeuren tijdens een routine venapunctie, zodat patiënten niet
meerdere malen het ziekenhuis hoeven te bezoeken. Hierdoor is de belasting op
de proefpersoon minimaal. Er is ook weinig risico verbonden aan het afnemen van
de hoeveelheid extra bloed die beschreven staat in het protocol.