Onderzoek naar de longitudinale associaties van negatieve ervaringen met leeftijdsgenoten op inflammatie in adolescentie

De meeste mensen kunnen ten minste één episode uit hun jeugd herinneren waarin
ze het gevoel hadden alsof ze niet bij hun leeftijdsgenootjes hoorden. Voor de
mens, evenals vele andere soorten zoogdieren, wordt de adolescentie gekenmerkt
door een unieke gevoeligheid voor en oriëntatie op leeftijdgenoten, en episodes
van peer-uitsluiting en -afwijzing kan in ons geheugen gegrift blijven. Voor
sommige jongeren hebben deze ervaringen zo*n impact dat ze langdurige
schadelijke gevolgen hebben voor de lichamelijke en geestelijke gezondheid. Hoe
is dit mogelijk? Kunnen negatieve peer-ervaringen de manier waarop ons lichaam
op moleculair niveau functioneert veranderen? Psychoneuroimmunologisch
onderzoek suggereert dat sociale stressoren biologisch zouden kunnen worden
ingesloten door het functioneren van het immuunsysteem te veranderen. Echter,
in de ontwikkelingspsychologie is verrassend weinig aandacht besteed aan het
verband tussen negatieve peer-ervaringen en inflammatie - de primaire reactie
van het immuunsysteem.

Het hoofddoel van deze studie is tweeledig:
1) Onderzoeken van cumulatieve en interactieve effecten van negatieve
peer-ervaringen op systemische inflammatie in de adolescentie. De negatieve
peer-ervaringen worden daarbij onderzocht op het niveau van de groep (d.w.z.
peer slachtofferschap, peer-afwijzing) en op dyadisch niveau (bv. vriendschap).
2) Onderzoeken of negatieve peer-ervaringen een sterkere ontstekingsreactie
voorspellen bij interpersoonlijk kwetsbare jongeren, die cognitief sensitiever
zijn voor het beleven van sociale bedreiging.

De secundaire doelstellingen van het onderzoek zijn:
1) Onderzoek van de verbanden tussen inflammatie en depressie.
2) Onderzoek van de mogelijke transactionele effecten van depressie op
inflammatie.
3) Onderzoek van de effecten van zelfbewuste emoties (in het bijzonder
schaamte) op inflammatie.

Een longitudinaal onderzoeksdesign met in totaal vier waves en zes maanden
tussen elke wave. De eerste wave start in de herfst van het eerste jaar van de
middelbare school.

De omvang van de last en de risico's in verband met deelname aan de
voorgestelde studie zijn minimaal. Op elk van de 4 meetmomenten zullen de
deelnemers drie belangrijke taken uitvoeren in een daarvoor aangewezen
klaslokaal van hun school. In totaal neemt de dataverzameling ongeveer 60
minuten in beslag. Ten eerste zullen de deelnemers een peernominatieprocedure
voltooien. Dit is een onderzoeksmethode die op grote schaal gebruikt wordt in
de ontwikkelingspsychologie om een indicatie te krijgen van de sociale relaties
(zoals vriendschappen, slachtofferschap) van jongeren. Daarna zullen zij een
reeks standaard en leeftijdspassende zelfraportagevragenlijsten invullen. Deze
vragenlijsten meten constructen zoals emoties, internaliserende symptomen en
interpersoonlijke gevoeligheid. Vervolgens zal een getrainde
onderzoeksassistent 2-5 druppels bloed (ongeveer 50 pl per druppel) verzamelen
via een vingerprik. Deze procedure wordt beschouwd als minimaal invasief door
artsen en wetenschappers. Bloedafname via een vingerprik is een veel gebruikte
praktijk bij pasgeborenen; de procedure als zodanig houdt nog minder risico in
bij adolescenten. Het belangrijkste voordeel van gedroogde bloedvlekken
verzamelen via een vingerprik, is dat het een geschikte en minimaal invasieve
procedure is om op betrouwbare wijze inflammatie te meten in jeugdigen (McDade,
2014). Voorafgaand werk heeft correlaties hoger dan 0,95 aangetoond tussen
hsCRP gemeten via venapunctie - de gouden standaard - en hsCRP gemeten via
gedroogde bloedvlekken (McDade, 2014).
Juist de adolescentie is een bijzonder gevoelige ontwikkelingsperiode waarin de
toename van sociale stressoren (bijvoorbeeld peer-tegenslag) en de verhoogde
gevoeligheid voor en reactiviteit op deze stressoren ervoor zorgen dat een
aantal jongeren een groot risico loopt op verhoogde inflammatie. Daarom is
onderzoek naar het verloop van inflammatie in de adolescentie van primair
belang om kennis te verwerven over de vroege risicofactoren en om uiteindelijk
interventie- en preventieprogramma*s te ontwikkelen om lange-termijn effecten
van verhoogde inflammatie (bijvoorbeeld verhoogd risico op hart-en vaatziekten)
tegen te gaan. De voordelen van het begrijpen van deze processen in de
adolescentie wegen daarom zeker op tegen de minimale risico's van deze
onderzoeksprocedures.