Stimuleren van meer bewegen bij kinderen met astma, de testfase

In Nederland leeft ongeveer 7-10% van alle kinderen met astma. Dit komt overeen
met een jaarlijkse incidentie van ongeveer 40.000 kinderen tussen 0-19 jaar
oud. Astma is een chronische ziekte van de luchtwegen. De ziekte kent episoden
met aanvallen. Tijdens een astma-aanval zijn kinderen kortademig, piepend en
hoesten ze veel. In een acute situatie helpt medicatie deze astmasymptomen te
verminderen. Op een meer preventieve manier coachen zorgverleners kinderen met
astma om te re-integreren en deel te nemen aan het normale leven. Ze gebruiken
advies en educatie, alsook training en begeleiding om hun fysieke functioneren
(fysieke fitheid) te verbeteren. Het onderwijs zal helpen om de kennis over de
ziekte te vergroten en over optimale ademhalingstechnieken. De daadwerkelijke
training zal de lichaamshouding van het kind verbeteren, versterkt de
ademhalingsspieren, longcapaciteit en fysieke fitheid en uiteindelijk het
fysiek functioneren.
Ondanks de gezondheidswinst die kan worden behaald door voldoende te bewegen,
bewegen kinderen met astma 50% minder uit dan hun gezonde leeftijdsgenoten. Als
gevolg van de lage dagelijkse fysieke activiteit hebben kinderen met astma vaak
verminderde fysieke fitheid, verminderde spierkracht, een verminderd zelfbeeld
en een hogere incidentie van obesitas in vergelijking met gezonde
leeftijdgenoten. Dit is een ernstig probleem tijdens de kindertijd, maar kan
nog veel slechter zijn als het doorgaat tijdens de puberteit, adolescenten en
volwassenheid.
Het fysieke activiteit patroon van kinderen met astma wordt beïnvloed door vele
factoren. Een positieve factor is het hebben van plezier tijdens bewegen.
Hinderende factoren daarentegen kunnen angst voor een astma-aanval als gevolg
van verhoogde inspanning zijn en daarmee verband houdende schaamte voor deze
gevoelens en schaamte als een astma aanval zich voordoet. Als gevolg hiervan
vermijden deze kinderen vaak sporten of actief spelen tijdens pauzes op school.
Het kan helpen om de medicatie op tijd in te nemen en opwarmingsactiviteiten te
introduceren vóór de eigenlijke sportactiviteit. Het is bekend dat dit de
incidentie van astma aanvallen kan verminderen.

Het gebruik van digitale hulpmiddelen en apps lijkt een effectieve methode om
de dagelijkse FA op de lange termijn te stimuleren, die ook aansluit bij de
behoeften van kinderen van de 21e eeuw. In eerdere onderzoeken werd vastgesteld
dat apps effectief kunnen zijn in het stimuleren van zowel dagelijkse
activiteit als plezier. Dit werd bevestigd door de korte termijneffecten van
een Canadees onderzoek naar de effecten van een app voor gezonde
basisschoolkinderen. Toch ontbreekt er nog steeds een fysieke activiteit
stimulerende app voor kinderen met astma.

In de eerdere twee fasen van dit onderzoek is een app ontwikkelt die bewegen
bij kinderen met astma op een leuke manier zou kunnen stimuleren. Deze app moet
echter nog worden uitgetest bij de doelgroep.

De huidige studie beoordeelt de haalbaarheid van de nieuw ontwikkelde SIMBA-app
die zal worden gebruikt als hulpmiddel voor zorgverleners en kinderen met astma
om de dagelijkse FA te stimuleren en te motiveren.
Naast de haalbaarheid is het doel van deze studie om de bruikbaarheid van de
app bij kinderen met astma en hun zorgverleners te beoordelen. Dit onderzoek
onderzoekt ook in welke mate de SIMBA-app de FA-niveaus van de deelnemende
kinderen verhoogt en de invloed op astma en bewegingsgedrag.
Dit onderzoek kan bepalen of de app moet worden gewijzigd om de effectiviteit
ervan in een experimenteel ontwerp verder te beoordelen.

Hoofdvraag:
Wat is de haalbaarheid en bruikbaarheid van het gebruik van de Simba-app voor
kinderen met astma en hun zorgverleners waarbij het motiveren en stimuleren van
fysieke activiteit een doel is.

Deelvragen:
- In hoeverre beïnvloedt de SIMBA-app de mate van fysieke activiteit, plezier
in bewegen en het beweeggedrag van kinderen met astma
- Op welke manier kan de SIMBA-app worden ingezet in de huidige zorg om de
dagelijks fysieke activiteit te stimuleren bij inactieve kinderen met astma

Een 7 weken durende eenarmige studie zal de haalbaarheid en bruikbaarheid van
de SIMBA-app beoordelen. Tussen T-1 (week voor baseline) en T0 (baseline) wordt
de fysieke activiteit gecontroleerd met behulp van een bewegingssensor ingevuld
door de kinderen. In de volgende zes weken zullen de haalbaarheid en
bruikbaarheid van de SIMBA-app worden gemonitord met behulp van vragenlijsten
en baseline-metingen die fysieke activiteit en plezier in beweging in kaart
brengen.

Deze pilotstudie zal ten minste 30 kinderen met astma includeren waarin de
kinderen hun eigen controle zijn. Er is geen beperking ten aanzien van inclusie
per ziekenhuis of instelling. Elk deelnemend ziekenhuis includeert zoveel
mogelijk kinderen tussen 1 oktober 2018 en 1 februari 2019.

De SIMBA-app is een hulpmiddel dat in de gezondheidszorg kan worden gebruikt om kinderen met astma te stimuleren om fysiek actief te worden. De SIMBA-app is bedoeld als extra hulpmiddel voor zorgverleners. De SIMBA-app is een gamificatie van de driehoek van (een) kind met astma, (b) de zorgverlener en (c) de PA-gedragsprestatie van het kind. De SIMBA-app bevat communicatie op maat en doelen stellen, gecombineerd met feedback op uitgevoerde PA en voorlichting over astma in relatie tot oefening. De app is ontwikkeld samen met kinderen met astma om hun ideeën en verwachtingen te realiseren.

Tijdens de onderzoeksperiode worden kinderen en zorgprofessionals aan elkaar
gekoppeld om de app uit te proberen voor een periode van 6 weken. Gedurende
deze periode worden zowel de kinderen als de zorgverleners onderworpen aan een
aantal metingen en vragenlijsten. Voorafgaand aan de periode (T-1) krijgen de
kinderen een bewegingssensor om waarmee hun bewegingen geregistreerd worden
gedurende een week. Bij de start (T0) en aan het eind (T6) worden de kinderen
onderworpen aan een 6 minuten wandeltest, en de afname van 4 vragenlijsten.
Deze vragenlijsten zijn gericht op het plezier in bewegen, de mate van fysieke
activiteit, de astma status en het zelfbeeld. Op T3 en T6 wordt er tijdens de
fysieke contactmomenten ook ingegaan op de haalbaarheid en bruikbaarheid van de
app. Hiervoor worden semi-gestructureerde interviews gehouden en wordt de SUS
afgenomen die de bruikbaarheid beoordeeld. Vervolgens krijgen ze een gesprek
met de zorgprofessional waarin ze samen de app gaan instellen op basis van de
individuele mogelijkheden, ze samen individuele doelen stellen ten aanzien van
fysieke activiteit voor de komende week en afspraken maken over het gebruik van
de app. Tevens zal de bewegingssensor worden omgedaan en zullen ook hier
afspraken over gemaakt worden. Ook de ouders zullen hierin betrokken worden om
te zorgen dat de kinderen de bewegingssensor dagelijks zullen dragen en
synchroniseren met de app. In de tweede week zullen kind en zorgprofessional
een contactmoment (digitaal of fysiek naar gelang de behoefte van het kind)
hebben waarin gereflecteerd wordt op hoe de week is gegaan aan de hand van de
mate van fysieke activiteit geregistreerd door de bewegingssensor, en de input
die het kind zelf geleverd heeft in de app. De zorgprofessional ziet dit in een
eigen dashboard wat hij/zij kan gebruiken als input voor het gesprek. Hetzelfde
contactmoment vindt plaats in week 4 en week 5. In week 3 is er een gepland
fysiek contactmoment waarin dezelfde punten besproken worden. Daarnaast is er
ook een onderzoeker bij die het kind, ouder en zorgprofessional kort zal
bevragen op de bruikbaarheid en ervaring van de app tot nu toe. Tot slot zal in
week 7(T6) een afsluitend gesprek zijn met kind en zorgprofessional en zal het
kind opnieuw onderworpen worden aan een aantal fysieke metingen en
vragenlijsten. De bewegingssensor zal worden ingenomen. In de tijd dat er geen
contact is tussen zorgverlener en kind zal het kind elke dag de app gebruiken
om de bewegingssensor te synchroniseren, maar ook om te zien welke activiteiten
het kind kan doen en hoeveel "beloningen" het heeft behaald.

Om de haalbaarheid en bruikbaarheid van de app te monitoren worden er op T3 en
T6 vragenlijsten afgenomen

Het bestaat uit een vragenlijst met 10 items met vijf responsopties voor
respondenten; van 'zeer mee eens' tot 'zeer mee oneens' (0-4 punten).
Oorspronkelijk gemaakt door John Brooke in 1986, maakt het de evaluatie
mogelijk van een breed scala aan producten en diensten, waaronder hardware,
software, mobiele apparaten, websites en applicaties (Sauro & Lewis, 2009).
Deelnemerscores worden bij elkaar opgeteld en vervolgens met 2,5
vermenigvuldigd, leidend tot scores tussen 0-100 (hogere scores duiden op
betere bruikbaarheid); een SUS-score boven 68 kan worden beschouwd als
bovengemiddeld (Sauro & Lewis, 2009). Naast de SUS wordt de bruikbaarheid
gecontroleerd door systeemfouten en zal het aantal aanpassingen worden
beoordeeld en gedocumenteerd in studielogboekbestanden. Daarnaast zal het
gebruiksgedrag (gebruiksfrequentie en voortgang) worden gemonitord en
geanalyseerd.