De cross-sectionele validiteit van drie meetinstrumenten voor centrale sensitisatie

Wetenschappelijke studies tonen aan dat bij chronische pijn er vaak sprake is
van een overgevoelig zenuwstelsel, ofwel centrale sensitisatie. Centrale
sensitisatie resulteert in een vertraagd en afwijkend herstelpatroon. Momenteel
is er geen (gouden) standaard om centrale sensitisatie vast te stellen.

Primaire doelstelling is: vaststellen van de samenhang tussen drie gangbare
meetmethoden voor centrale sensitisatie; (1) de Nederlandstalige Central
Sensitization Inventory (CSI) (2) de reactie op pijnprikkels na heterogene
noxische stimulatie en (3) de reactie op pijnprikkels na fysieke inspanning.
Het eerstgenoemde meetinstrument betreft een gevalideerde vragenlijst. De
andere twee meetmethoden zijn nauwkeurig omschreven en betrouwbare
testprocedures.
Secundaire doelstelling is: toetsen of de uitkomsten van de drie meetmethoden
verschillen tussen personen met fibromyalgie en personen zonder pijnklachten.
Tertiaire doelstelling is: bepalen van het meest optimale afkappunt voor de CSI
om personen met centrale sensitisatie te identificeren.

Alle proefpersonenen tekenen een toestemmingsformulier. Tijdens één sessie
worden bij de patiënt de CSI en de twee testen afgenomen, een heterogene
noxische stimulatie test en een submaximale inspanningstest.

Baselinemeting
De onderzoeker start met het vastleggen van de gevoeligheid voor mechanische
druk door met een drukalgometer de drukpijndrempel (ofwel pain pressure
thresholds [PPT]) te meten op drie punten van de linker en op drie punten van
de rechter lichaamshelft (baselinemeting). De drie locaties zijn: 1. het
proximale derde deel van de kuit, 2. de trapezius pars descendens op het midden
van de lijn tussen processus spinosus C7 en het laterale deel van de acromion
en 3. de middelste phalange van de derde vinger aan de dorsale zijde. De
drukpijndrempel wordt bepaald door de druk op de algometer geleidelijk op te
voeren tot het moment waarop de prikkel door de patiënt niet meer als druk,
maar als onplezierig of pijnlijk wordt ervaren. De druk wordt opgebouwd met een
snelheid van 1 kg/sec. De PPT waarden worden gemeten met een manueel digitale
Fisher algometer (Force Ten FDX Digital Force Gage, Wagner Instruments). De PPT
van elke locatie wordt tweemaal gemeten met een interval van 30 seconden en per
locatie wordt een gemiddelde waarde berekend. De PPT wordt genoteerd in kg/cm2.
Tijdens de test zit de proefpersoon op een stoel. Na de baselinemeting worden
de volgende twee testen afgenomen:

1. Heterogene noxische stimulatie test
De patiënt zit op een stoel. De niet-dominante hand wordt tot 10 cm boven de
pols gedurende 6 minuten ondergedompeld in een bak met water van 45,5°C. Als de
hand twee minuten is ondergedompeld worden de PPTs afgenomen aan de heterogene
(dominante) zijde voor de drie eerder beschreven locaties (kuit, trapezius en
3de vinger). Wederom wordt elke locatie tweemaal getest en het gemiddelde
berekend voor elke locatie. Twee minuten nadat de hand uit de bak water is
verwijderd worden de PPTs wederom op de hiervoor beschreven wijze afgenomen aan
de heterogene (dominante) zijde.
2. submaximale inspanningstest.
De fysieke belasting bestaat uit een submaximale inspanningstest (de Aerobic
Power Submaximal Exercise Test) op een fietsergometer. De proefpersoon trapt op
een constante snelheid, tussen de 60 en 80 omwentelingen per minuut. De
weerstand start na een warming-up van 5 minuten bij 25 Watt en wordt elke
minuut met 25 Watt verhoogd. De test wordt beëindigd indien het doel, 75% van
de leeftijdsgerelateerde maximale hartslag (220 minus de leeftijd), is bereikt,
of indien de patiënt de test wil beëindigen. Twee minuten na het beëindigen van
de test worden de PPTs gemeten op dezelfde wijze als bij de baselinemeting.

De volgorde waarop de twee testen worden afgenomen wordt door loting bepaald.

Patiënten die centraal gesensitiseerd zijn kunnen ten gevolge van de testen
last krijgen van vermoeidheid, hoofdpijn, duizeligheid of misselijkheid. De
belasting van de testen is niet extreem en de testen kunnen te allen tijde
worden gestaakt door de patiënt of de onderzoeker. Het is de verwachting dat er
weinig klachten ontstaan ten gevolge van het onderzoek en dat deze niet langer
dan 24 uur aanhouden. Om een indruk te krijgen of het testprotocol een toename
van klachten veroorzaakt zal de ernst van pijn, misselijkheid en duizeligheid
voorafgaand aan de eerste en tweede test worden afgenomen op een numerieke
schaal van 0-10.