Verbeteren van de prognose van duizelige ouderen: een drie-armige validatie- en interventiestudie in de huisartsenpraktijk

De tot op heden aanbevolen diagnose-georiënteerde benadering van duizeligheid
bij ouderen is weinig effectief. Vaak is het niet mogelijk een diagnose te
stellen. Wanneer er toch een diagnose wordt gesteld, zijn de therapeutische
mogelijkheden meestal beperkt. Het lijkt daarom zinvol om bij de behandeling
van ouderen met duizeligheid niet alleen aandacht te besteden aan de diagnose,
maar ook aan de prognose: heeft deze patiënt kans op een ongunstig beloop, en
zo ja, hoe kan dit worden verbeterd?

I. Validatie van een beslisregel voor duizelige ouderen met een ongunstige
prognose.
II. Onderzoek naar de effectiviteit van een meervoudige interventie bij ouderen
met duizeligheid.

Een (op niveau van huisartsenpraktijk) clustergerandomiseerde studie met 3
onderzoeksarmen, i.e. duizelige ouderen met gunstige prognose die gebruikelijke
zorg ontvangen (n=125), duizelige ouderen met ongunstige prognose die
gebruikelijke zorg ontvangen (n=125) en duizelige ouderen met ongunstige
prognose die een meervoudige interventie ontvangen (n=125).

De meervoudige interventie bestaat uit de deelinterventies medicatiebeoordeling (risicofactor: 3 of meer Fall Risk Increasing Drugs (FRID)), stepped-care door de POH-GGZ (risicofactor: angst- of stemmingsstoornis) en fysiotherapie (risicofactor: verminderde functionele mobiliteit). Afhankelijk van de geïdentificeerde risicofactoren ontvangen patiënten één, twee of drie deelinterventies. De follow-up periode is één jaar.

Een groep van 125 patiënten in de validatiegroep ontvangen 3 vragenlijsten per
post bij baseline, 6 en 12 maanden. De groep van 250 patiënten die participeren
in de interventiestudie ontvangen 4 vragenlijst per post bij baseline, 3, 6 en
12 maanden. Daarnaast ontvangen de patiënten in de interventiestudie een
dagboek om duizeligheidsfrequentie en valfrequentie bij te houden. Het invullen
van de vragenlijsten zal circa 30 minuten per keer kosten. Het bijhouden van
het dagboek kost ongeveer 1 minuut per week.

Alle 375 patiënten zullen een baseline assessment ondergaan. De baseline
assessment vindt plaats bij de patiënt thuis en duurt circa 30 minuten. De
baseline assessment bestaat uit een gestructureerd interview en een simpele
lichamelijk test (die nauwelijks lichamelijk inspanning vergt) van 1 minuut om
de functionele mobiliteit van de patiënt te bepalen.

Patiënten uit de interventiegroep krijgen -aanvullend op gebruikelijke
(huisartsen)zorg- één, twee of drie behandelingen. Deelname aan de interventie
'medicatiebeoordeling' kost de patiënt één extra bezoek aan de eigen huisarts
om de uitkomsten van de medicatiebeoordeling te bespreken. De tijdsinvestering
bij deelname aan het stepped-care programma is afhankelijk van de ernst van de
klachten van angst/depressie bij de patiënt: hoe meer klachten een patiënt
heeft, hoe meer stappen hij/zij in het stepped-care programma zal doorlopen.
Wij verwachten een gemiddelde tijdsinvestering van 4 uur per patiënt bij
deelname aan het stepped-care programma. Oefentherapie in groepsverband zal 8
weken duren, waarbij de patiënt twee sessie van 50 minuten per week gaat
oefenen. Het belangrijkste te verwachten toegevoegde risico bij deelname aan
'oefentherapie bij de fysiotherapeut' (verwachting n=46), op basis van recente
literatuur, is spierpijn. Er is in dit geval een klein verhoogd risico op
spierpijn. Echter, het doel van de therapie is het trainen van balans en
spierkracht, en dit zou op termijn juist gunstige effecten moeten opleveren. De
vragenlijsten over angst/depressie en de behandeling van angst/depressie
(interventie stepped-care) kan belastend/confronterend zijn (verwachting: n=60).

Patiënten in de controlegroep (n=125) en de validatiegroep (n=125) krijgen
care-as-usual. Bij geen van de patiënten zal een behandeling worden geweigerd
of uitgesteld. Er zijn geen grote medische risico's verbonden aan deelname aan
de studie. Patiënten die deelnemen hebben mogelijk een voordeel aan deelname
aangezien wij verwachten dat zij minder last zullen hebben duizeligheid na
deelname, hier kunnen wij echter nog geen uitspraken over doen.