Een exploratieve studie naar de effectiviteit van Pivotal Response Treatment en Pivotal Response Treatment met de inzet van een robot op sociale en communicatieve vaardigheden bij kinderen met een autisme spectrum stoornis

Kinderen met een autisme spectrum stoornis (ASS) vertonen persistente
beperkingen in de sociale communicatie en in de sociale interactie. Ondanks de
ernst en het chronish verloop van de stoornis, de zware belasting voor
individuen en gezinnen, hoge prevalentie cijfers en de hoge kosten voor de
maatschappij, zijn er geen effectieve behandelingen met medicatie voor de
kernsymptomen van ASS beschikbaar. Als een gedragsinterventie is Pivotal
Response Treatment (PRT) effectief gebleken in het behandelen van verschillende
sociale en communicative vaardigheden bij kinderen met ASS. Ook zijn er
veelbelovende resultaten gebleken uit studies die gericht zijn op de inzet van
robots in de behandeling van kinderen met ASS. Hoewel deze behandelvormen
veelbelovend zijn, is eerder onderzoek naar de effectiviteit van PRT en de
inzet van robots in de behandeling van kinderen met ASS beperkt gebleken door
methodologische problemen. Dit onderzoek komt tegemoet aan deze problemen door
de effectiviteit van op PRT gebaseerde interventies met en zonder de inzet van
een menselijke robot te onderzoeken binnen een gerandomiseerde klinische trial.

Het primaire doel van het onderzoek is de effectiviteit van een op PRT
gebaseerde robot interventie bovenop care-as-usual (psycho-educatie en
medicatiecontrole) te onderzoeken in vergelijking met alleen care-as-usual.
De primaire hypothese is:
1) PRT robot therapie is effectiever vergeleken met care-as-usual in het:
-bevorderen van de sociale en communicatieve vaardigheden bij kinderen met ASS
(binnen de dagelijkse situatie)
-klinisch significant verbeteren van de geestelijke gezondheid van het kind
-verminderen van ASS symptomen

Secundaire doelen/hypothesen:
2) PRT door een menselijke trainer is effectiever vergeleken met care-as-usual
in het:
-bevorderen van de sociale en communicatieve vaardigheden bij kinderen met ASS
(binnen de dagelijkse situatie)
-klinisch significant verbeteren van de geestelijke gezondheid van het kind
-verminderen van ASS symptomen

3) PRT robot therapie en PRT door een menselijke trainer zijn effectief in
het:
-bevorderen van de sociale en communicatieve vaardigheden bij kinderen met ASS
(binnen de dagelijkse situatie)
-klinisch significant verbeteren van de geestelijke gezondheid van het kind
-verminderen van ASS symptomen

Secundaire doelen zijn verder het bepalen van de vooruitgang in vaardigheden
gedurende de behandeling en het bepalen van de populariteit van de robot bij
het kind en de stemming van het kind tijdens de PRT robot therapie.
Hypothesen:
4) PRT robot therapie en PRT door een menselijke trainer zijn effectief in:
-het verlagen van een prompt niveau (de hulp die het kind nodig heeft) voor
communicatieve vaardigheden bij kinderen met ASS gedurende de behandeling.
-het verhogen van het aantal leermomenten waarin het kind spontaan aangepast
gedrag vertoont (bijv. initiaties) gedurende de behandeling.
5) De robot die gebruikt wordt in de PRT robot therapie is erg populair onder
kinderen met ASS
6) Kinderen met ASS hebben een positieve stemming tijdens de PRT robot therapie
sessies

Daarnaast wordt de opvoedingsbelasting ervaren door ouders onderzocht, omdat
PRT erg gericht is op het aanleren van vaardigheden aan ouders.
7) PRT robot therapie en PRT door een menselijke trainer zijn effectief in het
verlagen van de opvoedingsbelasting die door ouders wordt ervaren.

Aanvullend is er interesse in de relatie tussen data verkregen vanuit
vragenlijsten m.b.t. sociaal gedrag en kwalitatieve gegevens m.b.t. ervaringen
met de robot enerzijds, en mogelijke lichamelijke, fysiologische effecten
anderzijds.
8) Scores m.b.t. de stemming van het kind gedurende PRT zijn gerelateerd aan
het niveau van cortisol in speeksel
9) Sociale en communicatieve vaardigheden van kinderen met ASS zijn gerelateerd
aan oxytocine en testosteron in speeksel

Het onderzoek omvat een cluster-gerandomiseerde (phase IIa - gelijkende) open
drie-groeps parallel klinische trial. Deelnemers worden random toegewezen aan
drie interventie condities:
1) PRT Robot therapie: Therapie gebaseerd op Pivotal Response Treatment wordt
gegeven met de inzet van een robot met menselijke trekken, bovenop
care-as-usual (psycho-educatie en medicatiecontrole) (n = 25)
2) PRT: Pivotal Response Treatment wordt gegeven door een menselijke trainer,
bovenop care-as-usual (psycho-educatie en medicatiecontrole) (n = 25)
3) Care-as-usual: omvat ouderbegeleiding of intensieve psychiatrische
gezinsbehandeling (IPG), bovenop psycho-educatie en medicatiecontrole (n = 25)
De randomisatie gebeurt per cluster, binnen 4 locaties van Karakter wordt
gerandomiseerd tussen de PRT robot therapie en care-as-usual en binnen 3
locaties wordt gerandomiseerd tussen de PRT en care-as-usual.

Het onderzoek bestaat uit een selectie fase, een randomiseerfase, voormetingen,
een interventiefase van 5 maanden, inclusief nameting en een follow-up meting
(3 maanden na het eind van de interventie).

Het onderzoek omvat 3 interventie condities, waaraan proefpersonen at random per cluster worden toegekend: 1) PRT robot therapie, bovenop care-as-usual (PRT robot therapie conditie): omvat 20 sessies, een keer per week, met een duur van 45 minuten. Tijdens de sessies worden leermomenten opgezet, die het kind de mogelijkheid bieden tot bijv. het leren intiatief nemen binnen een sociale conversatie. De inhoud van de sessies is gericht op verschillende sociale en communicatieve vaardigheden en is erg afhankelijk van de leerdoelen, die vooraf worden opgesteld. Gedurende alle sessies wordt gebruik gemaakt van een NAO robot met menselijke trekken van Aldebaran robotics. De robot kan spreken en bewegen, wat sociale interactie met het kind mogelijk maakt. Een getrainde PRT therapeut is aanwezig bij alle PRT robot therapie sessies. Naast de PRT robot therapie wordt care-as-usual gegeven (psycho-educatie en medicatiecontrole indien van toepassing). 2) PRT door een menselijke trainer, bovenop care-as-usual (PRT conditie): omvat 20 sessies, een keer per week, met een duur van 45 minuten. PRT wordt gegeven door een (menselijke) PRT therapeut, zoals gebruikelijk is binnen Karakter. Net als binnen de PRT robot therapie ligt de nadruk op het verbeteren van verschillende sociale en communicatieve vaardigheden, afhankelijk van de leerdoelen van elk kind. De focus ligt op het trainen van ouders om PRT technieken toe te passen in sociale situaties met hun kind, gebaseerd op de sterke kanten van ouders. Naast de PRT wordt care-as-usual gegeven (psycho-educatie en medicatiecontrole indien van toepassing). 3) Care-as-usual: omvat de reguliere behandeling voor ASS die wordt gegeven binnen de poliklinieken van Karakter. De care-as-usual conditie omvat psycho-educatie en medicatiecontrole, aangevuld door ouderbegeleiding of intensieve psychiatrische gezinsbehandeling (IPG).

De risicio's die verbonden zijn aan deelname aan het onderzoek worden als zeer
laag ingeschat. Geen schadelijke effecten zijn beschreven in eerder onderzoek
wat gericht is op de inzet van een NAO robot in de behandeling van kinderen met
ASS. Binnen elk van de drie condities wordt verwacht dat er positieve effecten
zijn voor patiënten. De extra tijdsinvestering voor patiënten binnen dit
therapeutisch onderzoek is laag vergeleken met de reguliere procedures voor
behandeling van ASS en het meten van behandeleffecten binnen Karakter. De PRT
robot therapie en PRT worden gegeven naast de basis van de reguliere zorg
(care-as-usual) voor ASS die wordt gegeven binnen de poliklinieken van
Karakter. Veranderingen in medicatie-dosis zijn niet toegestaan tijdens het
onderzoek. Als gedragsveranderingen bij het kind worden opgemerkt, wordt dit
gerapporteerd en de verantwoordelijke kinderpsychiater wordt gecontacteerd om
optimale zorg voor het kind te kunnen waarborgen. Er wordt verwacht dat de
therapeutische voordelen voor proefpersonen binnen het onderzoek dominerend
zijn over de mogelijke nadelen die deelname meebrengt.