Immunoadsorptie bij anti-glomerulaire basaal membraan glomerulonefritis, een pilot studie.

Anti-glomerulaire basaalmembraan (anti-GBM) glomerulonefritis is een zeldzame
orgaan-specifieke autoimmuun ziekte die wordt gemedieerd door anti-GBM
antistoffen. Deze ziekte wordt gekarakteriseerd door een acute
nierinsufficientie ten gevolge van een diffuse crescentische
glomerulonephritis, vaak samen met longbloedingen. De standaard behandeling
bestaat uit cyclofosfamide en corticosteroïden om de productie van anti-GBM
antistoffen te remmen en dagelijkse plasmaferese om reeds circulerende anti-GBM
antistoffen te verwijderen. De meeste patiënten met anti-GBM glomerulonefritis
hebben bij presentatie reeds ernstige nierschade en/of ontwikkelen
irreversibele nierinsufficiëntie ondanks deze behandeling.

Het doel van de behandeling is de bloedspiegel van de anti-GBM antistoffen zo
snel mogelijk omlaag te brengen naar niet-toxische waarden. Immunoadsorptie is
een extracorporele techniek die selectief immunoglobulinen, zoals anti-GBM,
verwijdert en de bloedspiegels van anti-GBM mogelijk sneller omlaag brengt dan
de huidige standaard behandeling met plasmaferese. Bij immunoadsorptie wordt
het bloedplasma door een immunoadsorptie kolom geleid. Deze kolom bevat protein
A dat antistoffen van de IgG klasse, zoals anti-GBM, bindt. Gegevens over de
effectiviteit van de verwijdering van anti-GBM antistoffen door
immunoadsorption zijn schaars. In de literatuur zijn slechts een beperkt aantal
casus beschrijvingen over het klinisch effect van immunoadsorptie bij patiënten
met anti-GBM ziekte. Bij een aantal casus herstelde de nierfunctie ondanks
prognostisch ongunstige kenmerken (serum kreatinine >500 µmol/l en/of een hoog
percentage glomeruli met crescents in de nierbiopsie).

Immunoadsorptie wordt in Nederland nog niet toegepast bij patiënten met
anti-GBM glomerulonefritis. Gezien de ongunstige prognose van de huidige
standaard behandeling en de selectievere en mogelijk effectievere verwijdering
van anti-GBM antistoffen door immunoadsorptie, is het gerechtvaardigd om een
cohort van patiënten met anti-GBM glomerulonefritis te behandelen met
immunoadsorptie in plaats van met plasmaferese in een open,
niet-gerandomiseerde studie gebruikmakend van een strikt protocol. We willen
specifiek de effectiviteit van immunoadsorptie onderzoeken ten aanzien van de
verwijdering van anti-GBM antistoffen alsmede de bijwerkingen, de logistieke
haalbaarheid en de kosten van deze intensieve behandeling.

Vaststellen van de effectiviteit, bijwerkingen, logistieke haalbaarheid en
kosten van immunoadsorptie voor het verwijderen van anti-GBM antistoffen bij
patiënten met acuut nierfalen door anti-GBM glomerulonefritis.

Open, niet gerandomiseerde, interventie pilot study. Deelnemende patiënten
worden behandeld met dagelijkse immunoadsorptie in plaats van met dagelijkse
plasmaferese. Alle andere aspecten van de behandeling, zoals immunosuppressieve
medicatie en eventuele nierfunctievervangende behandeling, zijn identiek aan de
standaard behandeling.

Deelnemende patiënten worden behandeld met dagelijkse immunoadsorptie in plaats van met dagelijkse plasmaferese tot de bloedspiegel van de anti-GBM antistoffen gedaald is naar niet-toxische waarden (<30 ELISA units). Alle andere aspecten van de behandeling, zoals immunosuppressieve medicatie en eventuele nierfunctievervangende behandeling, zijn identiek aan de standaard behandeling.

Vanuit het perspectief van de patiënt is de belasting van dagelijkse
immunoadsorptie vergelijkbaar met de belasting van dagelijkse plasmaferese voor
wat betreft de toegang tot de bloedbaan (centraal veneuze catheter) and
laboratoriumbepalingen om de behandeling te monitoren. De behandelduur van
immunoadsorptie is per behandeling 1 uur langer dan de behandelduur van
plasmaferese. Registratie van bijwerkingen van immunoadsorptie maken deel uit
van dit onderzoek; studies in andere patiëntengroepen suggereren dat de
frequentie en ernst van bijwerkingen van immunoadsorptie vergelijkbaar zijn met
plasmaferese. Het is gerechtvaardigd om patiënten met anti-GBM
glomerulonefritis in studieverband te behandelen met immunoadsorptie in plaats
van met plasmaferese omdat de prognose ten aanzien van behoud van nierfunctie
met de huidige standaard behandeling zeer slecht is en immunoadsorptie
selectiever en mogelijk tevens effectiever anti-GBM verwijderd dan
plasmaferese. De resultaten van deze studie zullen de basis vormen voor een
grotere gerandomiseerd onderzoek waarin immunoadsorptie zal worden vergeleken
met plasmaferese ten aanzien van de renale prognose. De resultaten van die
studie kunnen potentieel van nut zijn voor toekomstige patiënten met anti-GBM
glomerulonefritis.