Bloed-hersen barriere permeabiliteit in cerebral small vessel disease: een dynamische contrast-versterkte MRI studie.

Cerebral small vessel disease (cSVD) is een aandoening van de kleine
hersenvaten. Het is geassocieerd met structurele lesies op hersen- MRI, zoals
witte stof lesies (WML), lacunaire infarcten, microbleeds (BMB) en vergrote
Virchow-Robin ruimtes. Klinisch wordt cSVD geassocieerd met aandoeningen zoals
lacunaire beroerte (LACI) en vasculair cognitieve stoornis (VCI). Daarnaast
blijkt dat de radiologische abnormaliteiten bij cSVD gerelateerd is aan de
ernst van de aandoening. Eerdere studies hebben laten zien dat de
uitgebreidheid van WML op hersen-MRI gerelateerd is aan de mate van cognitieve
achteruitgang. Bovendien bestaat er een correlatie tussen WML progressie en
progressie van cognitieve achteruitgang. Recentelijk hebben enkele studies
laten zien dat de bloed-hersenbarriere (BBB) mogelijk een belangrijke rol
speelt in de pathofysiologie van cSVD. BBB bestaat uit verschillende typen
hersencellen en uit endotheelcellen. Het vormt een beschermende neurovasculaire
eenheid voor de hersenen. Het voorkomt dat schadelijke stoffen naar de hersen
lekken vanuit de bloedcirculatie, en het zorgt voor een stabiele omgeving voor
de neuronen. Disfunctie van de BBB kan echter leiden tot verstoring van deze
beschermende mechanismen en leiden tot inadequate angiogenese, inflammatoire
reacties en veranderd molekulentransport tussen het bloed en de hersenen. Het
is mogelijk dat deze verstoring een bepalende factor is binnen de
pathofysiologie van cSVD. Echter, tot op heden is er nog beperkt data
beschikbaar over de rol van BBB in cSVD.
Daarnaast wordt cSVD gezien als een endotheliopathie. Gezien de glycocalyx -
een laag die het vasculaire endotheel bekleedt - geassocieerd is met de
permeabiliteit van de vaten, is het mogelijk dat de glycocalyx gerelateerd is
aan de BBB permeabiliteit bij cSVD. Deze relatie is echter tot heden nog nooit
onderzocht.

1. Het kwantificeren van BBB permeabiliteit bij patiënten met cSVD (LACI
patienten en patiënten met vasculaire cognitieve stoornis (VCI)) en deze
vergelijken met die van gezonde controles.
2. Bepalen of er een relatie is tussen BBB permeabiliteit en cognitief
functioneren in LACI en VCI patiënten.
3. Bepalen of er een relatie bestaat tussen BBB permeabiliteit en de
uitgebreidheid van WML op MRI bij LACI en VCI patiënten.
4. Bepalen of BBB permeabiliteit toekomstige cognitieve achteruitgang en/of
progressie van radiologische abnormaliteiten, kan voorspellen.
5. Bepalen of er een relatie bestaat tussen BBB permeabiliteit en de
sublinguale glycocalyx dikte bij LACI, VCI patienten en gezonde controles.

Prospectieve, observationele, follow-up cohort onderzoek

Proefpersonen krijgen bij inclusie een standaard MRI en een DCE-MRI van de
hersenen, een neuropsychologisch onderzoek, een bloedonderzoek en een
glycocalyx meting. Na twee jaar zal er een follow-up plaatsvinden waarbij er
opnieuw een standaard MRI van de hersenen en een neuropsychologisch onderzoek
zal worden uitgevoerd.
Bij het DCE-MRI onderzoek zal er intraveneus een contrastmiddel worden
toegediend. Dit brengt een klein risico met zich mee dat de proefpersoon een
allergische reactie ontwikkelt op het contrastmiddel. Standaard MRI en
bloedafname kunnen discomfort geven maar brengen verder geen risico's met zich
mee. Glycocalyx meting kent geen risico's.