Het effect van het videospel 'Mindlight' op angstsymptomen van kinderen met een autisme spectrum stoornis.

Angststoornissen zijn een van de meest voorkomende psychische aandoeningen bij
kinderen, met prevalentie percentages van 3% tot 17%. Het is de meest frequent
gediagnostiseerde psychische aandoening bij kinderen die van alle vormen van
psychopathologie het vroegst in de kindertijd ontstaat. Verder zijn er nog veel
meer kinderen die last hebben van verhoogde angstsymptomen, maar die zonder
significante functionele belemmering geen diagnose krijgen.

In de klinische setting heeft een groot percentage van de kinderen met een
autisme spectrum stoornis (ASS) last van angstklachten. Het is bekend dat
tussen de 11% en 84% van de kinderen met ASS een bepaalde mate van angst
ervaart. Onderzoek heeft laten zien dat 21% van de kinderen met ASS last heeft
van subklinische angst, en dat ongeveer 40% van de kinderen met ASS voldoet aan
de criteria van ten minste een angststoornis. De angststoornissen en symptomen
die het vaakst voorkomen bij kinderen met ASS zijn specifieke fobieen,
gegeneraliseerde angststoornis, separatie angststoornis, obsessief-compulsieve
stoornis en sociale fobie. Bovendien is bekend dat angst de onderliggende
factor is van verschillende symptomen van ASS. Onderzoek heeft bijvoorbeeld
uitgewezen dat angst onderliggend is aan het stereotiepe of rigide gedrag, het
oppositionele en agressieve gedrag dat kinderen met ASS vaak laten zien.
Bovendien kan angst onderliggend zijn aan de depressieve symptomen en problemen
in sociaal functioneren die kinderen met ASS vaak ervaren. Verder is bekend
dat angst in kinderen met ASS een negatieve invloed heeft op adaptief
functioneren en relaties met leeftijdgenoten, leerkrachten en familie.

Bovenstaande laat zien dat het belangrijk is dat angstklachten van kinderen met
ASS worden behandeld. Onderzoek heeft echter laten zien dat de traditionele
toepassing van cognitieve gedragstherapie (CGT), de meest gebruikte
therapievorm voor angst, niet geschikt is voor kinderen met ASS. Dit omdat
traditionele CGT-behandelingen de vaardigheid vereisen om te denken over en te
reflecteren op gedachten en gevoelens, hetgeen kinderen met ASS vaak moeilijk
vinden. Daarom bestaat er momenteel een behoefte aan modificaties van de
traditionele CGT of alternatieve interventies die angst bij kinderen met ASS
effectief kunnen behandelen.

Uit recente studies is gebleken dat video games een positieve invloed kunnen
hebben op het mentale en psychosociale welzijn van kinderen. Vanuit deze nieuwe
kennis over mogelijkheden van video games heeft een multidisciplinair team van
gedragswetenschappers, therapeuten en game ontwerpers de game *Mindlight*
ontwikkeld. Deze game heeft als doel het reduceren van angstklachten van
kinderen. Omdat Mindlight een non-verbale interventie is die geen actieve
introspectie vereist, zou het mogelijk een goede alternatieve angstbehandeling
kunnen zijn voor kinderen met ASS. De huidige studie heeft daarom als doel het
effect van de nieuwe game 'Mindlight' te onderzoeken bij kinderen met ASS en
comorbide angstsymptomen.

Het primaire doel van het onderzoek is het onderzoeken van de effectiviteit van
nieuwe interventie game 'Mindlight' in het behandelen van (sub)klinische
angstklachten in kinderen die gediagnostiseerd zijn met een autisme spectrum
stoornis. Het secundaire doel is het onderzoeken van factoren die het
behandelresultaat modereren en medieren.

De huidige studie is een randomized controlled trial (RCT) met twee condities
(experimentele versus controle groep) waarmee de effectiviteit van de
interventie game Mindlight zal worden onderzocht.

De interventie die onderzocht zal worden heet 'Mindlight'. Dit is een interventie game voor kinderen in de leeftijd van 8-16 jaar die gebaseerd is op elementen van bewezen effectieve interventies voor kinderen met een angststoornis of angstsymptomen. Ten eerste gebruikt Mindlight elementen van exposure therapie, een van de meest empirisch gevalideerde behandelingen voor angstige kinderen. In exposure therapie worden kinderen geleidelijk blootgesteld aan hetgeen (de bedreigende cues) waarvoor ze angst hebben ontwikkeld, waardoor hun angst langzaam wordt uitgedoofd. Ten tweede gebruikt Mindlight neurofeedback mechanismen, welke bewezen effectief zijn in het reduceren van angst. Deze mechanismen zijn erop gericht om de te grote focus op de bedreigende cues te verminderen en de aandacht van deze cues af te brengen. Tevens zijn de neurofeedback mechanismen erop gericht om kinderen te leren om zich te richten op positieve aspecten in de omgeving en om hun angstniveau te verlagen door relaxatie en mindfulness. Hierdoor is Mindlight gebaseerd op solide onderzoeksbevindingen, hetgeen de potentie van Mindlight als effectieve angstbehandeling voor kinderen met autisme vergroot. Wanneer ouders en kinderen na de screening instemmen met deelname aan het onderzoek, worden de kinderen at random ingedeeld bij de experimentele of controlegroep. De kinderen in de experimentele groep zullen zes weken lang één uur in de week Mindlight spelen op een computer in een ruimte op de wervingslocatie. De onderzoeker zal tijdens het spelen aanwezig blijven, maar de kinderen spelen het spel individueel. Wanneer de kinderen al een behandeling volgen of gaan starten bij bijvoorbeeld een jeugdzorginstelling, dan kunnen zij deze parallel aan de Mindlight interventie ontvangen. Verder vullen kinderen, ouders en leerkrachten voor, tijdens, direct na en drie maanden na de interventie vragenlijsten in ter evaluatie van de game. De kinderen die ingedeeld zijn in de controlegroep zullen zes weken lang één uur in de week een andere game spelen ('Max and the Magic Marker') op de wervingslocatie. Parallel hieraan kunnen zij (indien van toepassing) ook de behandeling ontvangen die zij al volgen of gaan starten. Bovendien zullen kinderen, ouders en leerkrachten in de controlegroep op dezelfde tijdstippen als de kinderen in de experimentele groep vragenlijsten invullen ter evaluatie van de game. Na het einde van de studie krijgen de kinderen in de controlegroep bovendien ook de kans om Mindlight te spelen. Ten slotte zal er bij de voormeting en bij de drie maanden follow-up een semi-gestructureerd interview (ADIS-P) afgenomen worden bij de ouders om na te gaan of er sprake is van een angststoornis bij de deelnemende kinderen en om na te gaan of Mindlight invloed heeft op deze diagnoses.

De potentiele waarde van de studie is dat we kinderen met autisme en
angstklachten in de leeftijd van 8-16 jaar een effectieve angstinterventie
kunnen aanbieden. Om de effectiviteit van de interventie in deze specifieke
doelgroep te bepalen, moet er tijdens het onderzoek ook gebruik gemaakt worden
van een onderzoekspopulatie die behoort tot deze doelgroep (8-16 jaar, diagnose
autisme en angstsymptomen).
Wij zijn van mening dat de risico's voor het deelnemen aan de huidige studie
verwaarloosbaar zijn. De interventie ('Mindlight') is een videospel dat
gebaseerd is op bewezen effectieve angstbehandelingen (o.a. exposure therapie),
waardoor de risico's verbonden aan deelname aan het onderzoek als
verwaarloosbaar worden beschouwd. De belasting voor de kinderen en hun ouder(s)
bestaat uit het invullen van vragenlijsten en het ondergaan van een klinisch
interview. Om te bepalen of de interventie bijdraagt aan het verminderen van
angst, moeten we bepalen of het programma een significant effect heeft op de
angstklachten van de deelnemende kinderen. De mogelijke risico's voor en de
belasting van de deelnemers levert mogelijk een nieuwe bewezen effectieve
angstinterventie op voor kinderen met autisme.