De ontwikkeling van de gevorderde leesvaardigheid: Normalisatie en Compensatie effecten bij kinderen met een familiair risico op dyslexie - een fMRI studie

Lezen is tegenwoordig een erg belangrijke vaardigheid. Voor vijf procent van
alle mensen is dit echter een vaardigheid die zeer moeilijk te leren is. Deze
groep met kinderen krijgt vaak de diagnose dyslexie. Ze hebben hardnekkige
problemen met het decoderen van woorden van letters naar klanken, ondanks dat
ze een normale intelligentie en scholing hebben. Dyslexie is gedeeltelijk
genetisch bepaald, kinderen met een ouder die dyslexie heeft hebben een risico
van 30-60 % dat ze zelf ook dyslexie zullen ontwikkelen. Het is gevonden in
eerder onderzoek dat kinderen en volwassenen met dyslexie andere patronen van
hersenactiviteit hebben in vergelijking tot een controlegroep zonder dyslexie

Sommige kinderen met dyslexie hebben naast woord leesproblemen ook problemen
met begrijpend lezen en het lezen en schrijven in een tweede taal. Tevens is
het leesniveau wat kinderen met dyslexie behalen erg variabel. Er is relatief
weinig onderzoek wat heeft gekeken naar de verschillende uitkomsten van
dyslexie. Het huidige onderzoek heeft als doel dit te veranderen door patronen
van hersenactiviteit, verkregen door middel van functional Magnetic Resonance
Imaging (fMRI), en structurele verbindingen in de hersenen, verkregen door
middel van Diffusion Tensor Imaging (DTI), te linken aan gevorderde
leesvaardigheden en aan eerder verzamelde data van het langlopend onderzoek
dyslexie. Deze studie is een vervolgstudie van eerder electroencephalography
(EEG) onderzoek bij dezelfde populatie en heeft als doel om de gebieden en
verbindingen in de hersenen te vinden die zorgen voor de verschillen in
leesvaardigheid tussen controle kinderen en kinderen met dyslexie.

Ons hoofddoel is om te onderzoeken of en hoe gevorderde leesvaardigheden zoals
het lezen en spellen in een tweede taal ontwikkeld worden door kinderen met een
erfelijk risico op dyslexie in vergelijking met een controlegroep. Verder
willen we ook onderzoeken of kinderen met een risico op dyslexie, maar die geen
dyslexie hebben, kwantitatief of kwalitatief verschillen van kinderen die wel
dyslexie hebben ontwikkeld op gedragsniveau en dit in verband brengen met
functionele en structurele hersenmetingen verkregen met fMRI en DTI. Met behulp
van deze metingen willen we bepalen of er normalisatie of compensatie heeft
plaatsgevonden bij de goed lezende kinderen met een risico (door hen ook te
vergelijken met een controlegroep zonder risico en zonder dyslexie).

Een quasi-experimentele onderzoeksopzet zal gebruikt worden. Kinderen met een
erfelijk risico op dyslexie worden vergeleken met kinderen in een controle
groep, en binnen de groep met een risico wordt een vergelijking gemaakt tussen
kinderen met en zonder dyslexie.

De kinderen en hun ouders worden uitgenodigd voor twee dagdelen op het Neuro
Imaging Center Groningen met bij voorkeur maximaal 4 weken tussen beide
metingen. Tijdens het eerste bezoek worden de gedragstesten afgenomen in een
ongeveer 90 minuten durende sessie. Op dezelfde dag wordt het kind bekend
gemaakt met de scanomgeving en vindt er een oefensessie met de dummy-scanner
van het NIC plaats. Dit gedeelte duurt ongeveer 30 minuten, zodat de totale
duur van het eerst bezoek ongeveer 2,5 tot 3 uur is inclusief pauzes. Tijdens
het tweede bezoek neemt het kind deel aan het MRI gedeelte van het onderzoek.
Dit bestaat uit twee fMRI scans (twee verschillende taken), een standaard
anatomische scan (nodig voor analyse) en een DTI scan. Het kind zal maximaal
45-60 in de scanner liggen en inclusief voorbereidingen en nabespreking zal dit
bezoek ongeveer 1,5 tot 2 uur duren. Deelnemers worden gescand met een 3-Tesla
scanner. Er is voldoende ervaring met deze scanner met soortgelijke paradigma*s
binnen het NIC door studies met volwassenen. Tot op heden zijn er geen
negatieve effecten bekend van MRI onderzoek, zolang de standaard
voorzorgsmaatregelen voor MRI onderzoek genomen worden (vooral het uitsluiten
van deelnemers met metalen implantaten en deelnemers die (mogelijk) zwanger
zijn).