Het effect van ibogaine in de behandeling van verslaving; een open label, een onderzoek met een eenmalige vaste dosis van het effect van ibogaine in opiaat-verslaafde personen

Verslaving is een van de meest problematische gevolgen van langdurig
middelengebruik. Er wordt geschat dat tabak, alcohol en illegale drugs een rol
spelen bij 12% van de mortaliteit wereldwijd. De behandeling van verslavingen
is over het algemeen weinig effectief en de successen op lange termijn zijn
beperkt. Dit geldt in het bijzonder voor de verslaving aan opiaten. Er is
grote behoefte aan meer effectieve behandel mogelijkheden.

In dierstudies en in gevalsbeschrijvingen blijkt ibogaine verlichting te geven
van de lichamelijke verschijnselen waarmee de onttrekking van opiaten gepaard
gaat en door het reduceren van *craving* de kans op terugval na een succesvolle
detoxificatie te verkleinen. Ibogaine verhoogt zo de kans van slagen van de
behandeling die volgt op de detoxificatie.

De belangrijkste hypothesen die ten grondslag liggen aan dit onderzoek zijn:
• Een eenmalige toediening van ibogaine is een effectieve manier om
afhankelijkheid van opiaten te doorbreken, gemeten naar de mate van craving en
middelen gebruik.
• Detoxificatie met behulp van ibogaine verminderd craving gedurende
verscheidene maanden en biedt daarmee een *window of opportunity* waarbinnen de
gebruikelijke behandeling plaats kan vinden met minder uitval en betere
resultaten.
• De lichamelijke en psychische bijwerkingen van ibogaine, zowel acuut als op
langere termijn, zijn relatief beperkt en van korte duur.

1 Het onderzoeken, bij patienten met afhankelijkheid van opiaten, van de korte
en lange termijn effecten van een eenmalige toediening van ibogaine op
*craving* en middelengebruik gedurende een 6 maanden durende follow-up.
2 Het onderzoeken van het effect van ibogaine op Event Related Potentials
(ERPs) en functionele MRI neuroimaging als maat voor de cognitieve processen
van craving.
3 Het onderzoeken van de vermindering in het aantal uitvallers gedurende de
therapie volgend op de detoxificatie.
4 Het onderzoeken van de veiligheid op korte termijn gedurende de detoxificatie
(tijdens opname in het ziekenhuis) en lange termijn (6 maanden ambulante fase)
5 Secundaire doelen betreffen een exploratief onderzoek naar eventueel
voorspellende factoren voor respons op ibogaine (demografische gegevens, ERP*s
voorafgaand aan de behandeling).

Dit is een exploratief open-label onderzoek zonder controle conditie.

De studie bestaat uit een klinische fase en een ambulante fase. 1. De eerste fase, de klinische fase, bestaat uit (minimaal) 10 dagen ziekenhuisopname. In een korte klinische stabilisatie periode waarin die patienten grondig lichamelijk en psychiatrisch gescreended worden, worden patienten omgezet van methadon naar een kortwerkend opiaat om te voorkomen dat na de behandeling met ibogaine er nog opiaten in het lichaam aanwezig zijn. In deze voorbereidingsfase verblijft de patiënt binnen de kliniek van Iriszorg. Vervolgens wordt eenmalig oraal ibogaine gegeven (10mg/kg lichaamsgewicht). Tijdens de behandeling met ibogaine wordt patiënt intensief gemonitord wat betreft lichamelijke en psychische verschijnselen, inclusief hartbewaking. Gedrurende en direct na de toediening van ibogaine zullen patiente verblijven op de afdeling psychiatrie van het Radboud UMC. 2. Na deze fase gaat patiënt wederom naar kliniek IrisZorg en zal daar gedurende minimaal 1 week voorbereid worden op het ambulante traject. In deze week zal samen met een behandelaar een plan opgesteld worden hoe de veranderingen tgv het staken van de methadon te integreren in het bestaan en hoe om te gaan met eventueel terugkerende craving. Na ontslag uit het ziekenhuis zullen tenminste op 2, 4, 8, 12, en 24 weken follow-up visites gepland worden om de therapie uit te voeren en de lange termijn effecten van de interventie te monitoren. Gedurende deze fase zullen gebruikelijke zorg geleverd worden gebaseerd op een Community Reinforcement Approach (CRA), inclusief Cognitieve Gedrags Therapie.

Belasting ten gevolge van deelname:
Tijdens de screening zal een lichamelijk onderzoek plaats vinden, een ECG en
een bloedafname voor een routine bloedonderzoek. Er zal een psychiatrisch
onderzoek zijn met behulp van de Mini International Neuropsychiatric Interview
(MINI) en de Addiction Severity Index (ASI). Patienten zullen tenminste 10
dagen opgenomen zijn. Deze belasting is vergelijkbaar met dfe belasting bij een
gangbare detoxificatie van opiaten. Bovendien zullen neuropsychologische testen
worden afgenomen worden onder EEG registratie (ca. 1 uur) en een fMRI onderzoek
(1 uur) gedrurende de eerste dagen van de opname.
Gedurende de detoxificatie kunnen patienten misselijkheid ervaren. Dit zel
tegengegaan worden door toediening van het anti-emiticum metoclopramide
voorafgaande aan de toediening van ibogaine. Hoewel misselijkheid normal is
tijdens de detoxificatie van opiaten (waarbij de toediening van anti-emetica
standard is), zal ibogaine deze misselijkheid kunnen versterken.
Gedureden de detoxificatie kunnen patiente ataxia ervaren gedurende enkele
uren. Zij kunnen intense droomachtige beelden ervaren die een emotionele
betekenis kunnen hebben gedurende en na de detoxification. Hiermee wordt
rekening gehouden door de deelnemers in een donkere ruimte op bed te laten
liggen met direct beschikbare medische en psychiatrische en verpleegkundige
zorg.
Gedurende de detoxificatie zullen de deelnemers gemonitored worden met ECG elke
30 minuten.

Risico*s:
Het meest prominente risico tijdens de detoxificatie met ibogaine is de
mogelijkheid van hartritme stoornissen (bradycardia en/of QT-tijd verlenging).
Extreme bradycardia of QT-tijd verlenging (wat kan leiden tot Torsade des
Pointes) kan het risico inhouden op een cardiaal arrest.
Dit risico is nooit goed gemeten tin een onderzoekssetting. Gedurende een
detoxifactie met ibogaine bij 400 patienten in een ziekenhuis setting zijn geen
ernstige bijwerkingen geobserveerd (Mash 2005). Het vermoeden op deze risico*s
is gebaseerd op casuisitek waarbij hartstilstand op trad in de periode na
ibogaine toediening.
Met deze risico*s wordt rekening gehouden door vooraf een grondige medische
screening te verrichten zodat patienten met risicofactoren voor cardiale
problemen worden uitgesloten. Gedruende de ziekenhuis opname van 10 dagen
worden langwerkende opiaten vervangen door kortwerkende en wordt het gebruik
van andere middelen gecontroleerd door middel van urine controles. Dit zal
zorgen voor een maximale stabiliteit.
Gedurende de behandeling zullen de deelnemers gecontroleerd worden op cardiale
activiteit met behulp van ECG. Dit zal gesuperviseerd worden door een
internist/cardioloog, die ook direct ingeschakeld kan worden in noodsituaties.