haalbaarheidsstudie naar ademhalings gecontroleerde bestraling voor alvleesklierkanker

Bij bestraling voor alvleesklierkanker moet rondom het gezwel (de tumor) een
zekerheidsmarge gezond weefsel worden meebestraald, onderandere omdat tijdens
een bestralingssessie het gezwel beweegt als gevolg van de ademhaling. Om
alvleesklierkanker nauwkeuriger te kunnen bestralen worden tegenwoordig kleine
stukjes goud in de tumor aangebracht (zogenaamde fiducials) die we met behulp
van cone beam CT scans kunnen zien zodat we de bestraling beter op de tumor
kunnen richten. Met behulp van deze fiducials hebben we ook gemeten dat de
beweeglijkheid van de tumor tijdens de ademhaling in de orde van een centimeter
kan zijn, vooral van boven naar beneden.

We hopen dat deze beweeglijkheid tijdens een bestralingssessie te verminderen
is door een zogenaamde breath hold techniek toe te passen. Dat wil zeggen, de
patiënt te vragen de adem gedurende enige tijd vast te houden (diep ingeademd
of diep uitgeademd) en de bestraling alleen te geven op de momenten dat de
patiënt de adem vasthoudt. Of dit bij alvleesklierkanker zinvol is om de
zekerheidsmarges te beperken weten we niet. Het is mogelijk dat een
alvleesklier-gezwel ondanks het vasthouden van de adem tijdens een
bestralingssessie toch nog beweegt.

Het meten van de beweeglijkheid van een alvleeskliergezwel tijdens het
vasthouden van de adem in inademing en uitademing tijdens de voorbereiding en
tijdens een drietal bestralingen en het vergelijken met de beweeglijkheid
tijdens doorademen.

Het beoordelen of een breath hold techniek bij bestraling van
alvleesklierkanker praktisch voor de patiënten haalbaar is.

Bij patiënten die bestraald worden voor hun alvleeskliergezwel die instemmen
met deelname aan dit onderzoek wordt tijdens de voorbereiding voor de
bestraling en tijdens een drietal bestralings sessies gemeten of de
beweeglijkheid van hun alvleeskliergezwel kleiner is als ze hun adem vasthouden
dan wanneer ze doorademen.

Het deelnemen aan het onderzoek geeft voor een patiënt een extra tijdsbelasting
van een uur tijdens de voorbereiding en een kwartier tijdens een drietal
bestralings sessies. De extra CT scans, Cone Beam CT scans en doorlichtingen
geven een extra stralenbelasting van die minder dan 2% uitmaakt dan de aan de
patiënten voorgeschreven therapeutische bestralingsdosis.

Indien inderdaad de zekerheidsmarges verminderd kunnen worden bij gebruik van
een breath hold techniek, kan hierdoor de toxiciteit van de behandeling
verminderen en daarmee de therapeutische breedte van radiochemotherapie voor
pancreascarcinoom vergroot worden.