De effecten van lage doseringen van mirtazapine en quetiapine op de slaap en het functioneren overdag.

Veel mensen uit de algemene bevolking en vooral psychiatrische patiënten kampen
met slaapproblemen, zoals vermoeidheid overdag, problemen met het inslapen,
doorslapen en/of te vroeg wakker worden. Deze slaapproblemen leiden vaak tot
slaperigheid overdag en beperkingen in het functioneren. Slaapmiddelen die
voorgeschreven worden om de slaapklachten te verminderen, zoals
benzodiazepinen, leiden snel tot gewenning en afhankelijkheid en dienen daarom
slechts voor een korte tijdsperiode of intermitterend gebruikt te worden.
Clinici schrijven daarom vaak een lage dosis slaapbevorderende antidepressiva
voor, zoals mirtazapine, en/of antipsychotica, met name quetiapine. Dit is
opmerkelijk, gezien het gebrek aan kennis over de effecten van deze middelen op
de slaap en het functioneren overdag. Objectieve studies die de klinische
praktijk valideren zijn daarom van belang.

Het primaire doel van dit onderzoek is het onderzoeken van de effecten van lage
doseringen mirtazapine en quetiapine op objectief (polysomnografie) en
subjectief gemeten slaap van gezonde proefpersonen waarvan de slaap auditief
wordt verstoord (situationele insomnie). Daarnaast worden mogelijke hangover
effecten die het functioneren overdag kunnen beïnvloeden, namelijk slaperigheid
overdag en verminderd cognitief functioneren, in kaart gebracht.

Voor deze gerandomiseerde, dubbelblinde, placebo-gecontroleerde cross-over
studie zullen 25 gezonde mannen worden geworven. Proefpersonen verblijven drie
sets van drie nachten in het slaapcentrum in Assen, één set per conditie, te
weten (1) mirtazapine, (2) quetiapine en (3) placebo. De slaap wordt gedurende
alle nachten polysomnografisch geregistreerd, de subjectieve slaapbeleving,
slaperigheid overdag en cognitief functioneren worden overdag gemeten met
behulp van vragenlijsten, twee cognitieve taken, een psychomotore vigilantie
taak en een slaap latentie test. Na een washout periode van vier dagen wordt de
cyclus herhaald, totdat elke proefpersoon aan elk van de drie condities heeft
deelgenomen.

Proefpersonen verblijven drie sets van drie achtereenvolgende nachten in de slaapkliniek. Voor zij naar bed gaan in de tweede en derde nacht, nemen zij ofwel 7,5 mg mirtazpine, 50 mg quetiapine of placebo in. Tijdens elke derde nacht worden proefpersonen blootgesteld aan akoestische stress, dat wil zeggen een geluidsopname met verkeersgeluiden, om experimenteel (situationele) insomnie op te wekken.

Om de slaapbevorderende effecten van lage doseringen mirtazapine en quetiapine
te objectiveren in gezonde proefpersonen zonder slaapproblemen, wordt de slaap
gedurende de nacht akoestisch gestoord. Hoewel dit mogelijk als belemmerend kan
worden ervaren bij het slapen, brengt deze procedure geen risico*s voor de
proefpersonen met zich mee. Proefpersonen nemen in de loop van de studie elk
twee maal een dosis van 7,5 mg mirtazapine, 50 mg quetiapine en placebo in.
Gezien de beschreven onderzoeken naar deze psychofarmaca, de lage dosering en
de kortdurende inname, worden de risico*s voor de proefpersonen minimaal
geacht.