Effecten van resveratrol op de insuline gevoeligheid en het metabolisme in patiënten met type 2 diabetes

Het is algemeen bekend dat de combinatie van overmatige energie (vooral in de
vorm van vetten) inname en lage vet oxidatieve capaciteit leidt tot stapeling
van vetten in de spieren en lever, wat bijdraagt aan het ontstaan van insuline
resistentie en suikerziekte. De beste behandeling om obesitas en insuline
resistentie te bestrijden is fysieke activiteit (sport) en dieten, maar het is
bijzonder moeilijk om mensen hiertoe te motiveren. Recent is er een doorbraak
in dit onderzoeksgebied gekomen met een voedingsonderzoek waarin resveratrol,
een natuurlijke polyphenol, de gunstige effecten van calorie restrictie (streng
dieten) nabootste in een groep mannen met overgewicht en zo de negatieve
effecten van overgewicht tegen kon gaan (zie ook publicatie in Cell metabolism
2011, S. Timmers et al.) Dit resultaat was vergelijkbaar met eerde bevindingen
muizen welke door toediening van resveratrol beschermd werden tegen dieet-
geinduceerde obesitas. Het doel van het onderzoek is om na te gaan of
resveratrol hetzelfde werkt in mensen met suikerziekte en of dit
voedingssupplement misschien gunstige effecten zou hebben op het overgewicht en
de vet- en suikerverbranding in type 2 diabetes. Deze informatie kan gebruikt
worden om betere behandelingen voor overgewicht en suikerziekte te ontwikkelen.
Daartoe bestuderen we in dit onderzoek de effecten van resveratrol op het
aantal en de werking van de mitochondriee*n, de vetstapeling en de insuline
resistantie in de spieren van obese mensen met suikerziekte.

Het doel van het onderzoek is om na te gaan of resveratrol zorgt voor een
betere suikergevoeligheid en vetverbranding door toename in het aantal en de
werking van de mitochondrieën in mannen met suikerziekte. Verder willen we
nagaan of dit gepaard gaat met minder vetstapeling in de spieren en de lever.

24 obese (BMI 27-35 kg/m2) mannelijke proefpersonen met suikerziekte, in de
leeftijd van 40-70 jaar die niet regelmatig aan sport doen zullen gei*ncludeerd
worden in een gerandomiseerd en geblindeerd cross-over design. Elke persoon zal
deelnemen aan twee interventies, in willekeurige volgorde, en gescheiden door
een wash-out periode van minimaal 4 weken. Elke interventie periode bestaat uit
4 weken (30 dagen) behandeling met het voedingssupplement resveratrol of
placebo. Voor de eerste interventieperiode zal een screening plaatsvinden
waarbij de medische voorgeschiedenis van de persoon zal bekeken worden met
behulp van een vragenlijst. Tevens zal er een nuchter bloedsample worden
afgenomen en zal het lichaamsgewicht worden gecontroleerd.
Lichaamsvetpercentage en verdeling van het vet over het lichaam zal met een
DEXA scan in kaart gebracht worden. Op dag 0 komen de proefpersonen nuchter
naar de universiteit. Er wordt dan een bloedsample afgenomen en het
lichaamsgewicht wordt gecontroleerd. Vervolgens wordt de bloeddruk en de
hartslag gecontroleerd en wordt er een hartfimpje gemaakt door een ervaren
arts. Na deze test mogen de proefpersonen naar huis en krijgen ze genoeg
capsules mee voor de eerste week. Wanneer ze een week later terug komen op dag
7 wordt opnieuw nuchter een bloedsample genomen en wordt het lichaamsgewicht
gecontroleerd. Tevens krijgen ze weer voldoende capsules mee voor inname in die
week. Op dag 14 en 21 wordt ook weer een nuchter bloedsample afgenomen en het
lichaamsgewicht gecontroleerd. Op dag 27, wordt er een maximale fietstest
uitgevoerd onder toezicht van een arts, die tijdens de test een ECG maakt.
Op dag 29 wordt de de hartfunctie bepaald door middel van echografie, en worden
de in vivo mitochondrie*le functie in de spieren en de vetstapeling in de
lever gemeten met behulp van MR spectroscopie. Op dag 29, in de avond, zullen
de personen gedurende 12 uur in de respiratiekamer verblijven waar energie
verbruik en vetoxidatie uitvoerig bestudeerd kan worden. Op dag 30, in de
ochtend, verlaten de personen de respiratiekamer en wordt er weer een
bloedmonster afgenomen. Hiernaast wordt er ook nog een ECG gemaakt door een
arts en wordt hartritme en bloeddruk gecontroleerd. Vervolgens wordt de
hoeveelheid vet in het hart bepaald door MR spectroscopie en wordt er een
spierbiopt afgenomen. Hierna wordt een suikergevoeligheidstest gestart waarin
de insuline resistentie van de spier en lever worden bepaald. Aan het einde van
deze test volgt een tweede spierbiopt.

De proefpersonen krijgen resveratrol of een placebo in willekeurige volgorde. Resveratrol (ResvidaTM) is een voedingssupplement en wordt ook gereguleerd als een voedingscomponent. ResvidaTM en placebo worden geleverd door DSM Nutritional Products, ltd. De maximaal goedgekeurde dosis in mensen is 150 mg/ dag. Voor hogere dosissen is de veiligheid nog niet onderzocht. We hebben daarom gekozen om personen een supplement te geven van 150 mg/ dag, verdeeld over twee dosissen van 75 mg, waarvan een wordt ingenomen bij de lunch en de andere bij het diner.

Voor de start van de studie zullen de proefpersonen gescreend worden om te
bepalen of ze geschikt zijn voor deelname aan de studie. Deze screening omvat
het overlopen van een medische vragenlijst, het afnemen van een nuchter
bloedsample, het controleren van het lichaamsgewicht en de bepaling van
lichaamssamenstelling met een DEXA scan (duur: 1 uur).
Daarna worden ze gerandomiseerd en ondergaan ze twee interventie perioden van
30 dagen gescheiden door een wash-out periode van ten minste 4 weken. De
personen komen 6 maal naar de Universiteit gedurende de 4 weken (dag 0, 7, 14,
21, 27, 29). Tijdens deze bezoeken aan de Universiteit wordt er wekelijks een
bloedsample afgenomen en wordt lichaamsgewicht gecontroleerd (dag 0, 7, 14,
21), zal er een maximale fietstest worden afgenomen (dag 27) en zal hartfunctie
gemeten worden met echografie en in vivo mitochondrie*le functie in de spier
gemeten worden met MRS en levervet gemeten worden met MRS (dag 29). Tevens
zullen de personen 12 uur in de respiratiekamer verblijven (1 avond en 1 nacht)
(dag 29-30) waarna de hoeveelheid vet in het hart bepaald wordt met MRS en een
spierbiopt wordt afgenomen en de suikergevoeligheidstest gestart wordt. Na de
suikergevoeligheidstest wordt een tweede spierbiopt afgenomen.