Activatie en geprogrammeerde celdood van T cellen gerelateerd aan leverfibrose

Leverfibrose is het eind-mechanisme van verschillende chronische leverziekten
waarbij apoptotische hepatocyten de stellate-cellen activeren die op hun beurt
bindweefsel aanmaken. Geactiveerde en apoptotische T cellen zijn betrokken bij
de fibrosevorming, maar het exacte mechanisme is vooralsnog onduidelijk.
Ongepubliceerde resultaten van een fase 2B studie van een caspaseremmer in
chronische hepatitis C patiënten waarbij wij als deelnemend centrum
participeerden, laat een verhoogde caspase-activiteit zien van perifere CD4+ en
CD8+ T cellen in vergelijking tot gezonde controles. Het is onduidelijk of deze
bevindingen specifiek zijn voor chronische hepatitis C.

Het primaire doel van dit onderzoek is de relatie tussen activatie en apoptose
parameters van perifere T cellen en leverfibrose te onderzoeken bij
verschillende onderliggende leverziekten. Secundaire doelen zijn 1) te
onderzoeken of T cel activatie en apoptose correleert met mate van fibrose; 2)
of activatie en apoptose van T cellen verschilt tussen patiënten met
HCV-monoinfectie en patiënten met HIV/HCV-coinfectie indien de HIV adequaat
behandeld wordt; 3) te evalueren of T cel activatie en apoptose verschilt
tussen asymptomatische HBV-dragers, actieve HBV en behandelde HBV-patiënten.

Verschillende markers van T cel activatie en apoptose worden beoordeeld in het
perifere bloed van patiënten met verschillende chronische leverziekten
(asymptomatische hepatitis B virus (HBV), actieve onbehandelde HBV, behandelde
HBV, hepatitis C (HCV) monoinfectie, HCV/HIV co-infectie, niet-alcoholische
leververvetting (NAFLD) en primair biliaire cirrose (PBC)) en verschillende
mate van fibrose (F0-F2 versus F3-F4; behalve bij NAFLD-patienten).
Mate van T cel activatie en apoptose zal worden vergeleken tussen de patiënten
met verschillende leverziekten (virale hepatitis, PBC, NAFLD) en de gezonde
controles en, in het geval van HIV-HCV co-infectie, HIV mono-geïnfecteerde
patienten. Tevens zal, bij patiënten met virale hepatitis of PBC, de mate van T
cel activatie en apoptose worden vergeleken tussen patiënten met milde fibrose
(F0-F2) en ernstige fibrose (F3-F4).

Eenmalig zal 50mL bloed worden afgenomen middels venapunctie. De risico's en
complicaties zijn verwaarloosbaar. Groep-gerelateerde voordelen zijn onder
andere toename van kennis over apoptose en activatie van T cellen bij patiënten
met leverfibrose met verschillende onderliggende leverziekten en mogelijk
verbetering van diagnostische en therapeutische opties op de lange termijn.