Dit onderzoek onderzoeken wij de volgende zes onderwerpen in relatie tot recidivering van UDS:1. Het verschil tussen patienten en gezonde controles met betrekking tot structurele en functionele MRI-scans (sMRI/fMRI)2. Het verschil tussen patienten…
ID
Bron
Verkorte titel
Aandoening
- Stemmingsstoornissen en -afwijkingen NEG
Synoniemen aandoening
Betreft onderzoek met
Ondersteuning
Onderzoeksproduct en/of interventie
Uitkomstmaten
Primaire uitkomstmaten
Metingen:
In de studie worden 2 fasen onderscheiden: I. begin van het onderzoek en II.
nadat er eventueel een terugval in een depressieve episode heeft
plaatsgevonden. In fase I worden in 1 sessie 2 blokken van psychologische tests
verkregen gevolgd door een sMRI/fMRI opname op een andere dag. Ten tijde van
deze scansessie vindt een negatieve stemmingsinductie plaats.
Tijdens fase II, worden patienten uitgenodigd voor een nieuwe sessie met
psychologische tests en een sMRI/fMRI opname indien zij een recidief
depressieve episode doormaken. Op een vergelijkbaar moment gedurende de
follow-up zullen wij een patient (gematched op leeftijd ±10 jaar en geslacht)
die niet terugviel uit het oorspronkelijke cohort vragen ook opnieuw getest te
worden. Dit als controle voor tijdseffecten.
Neuropsychologische tests:
Exogene cueing taak, gezichtenherkenningstaak, Emotionele categorisatie taak,
Emotioneel Geheugen (beide fases) Nederlandse leesvaardigheidstest en de
Negatieve affectieve priming taak (alleen fase I).
MRI scans:
Structurele scan, rusttoestand scan, beloning-gerelateerde leertaak,
magnetische resonantie spectroscopie, Diffusion Tensor Imaging, Emotionele
gezichten en Interne aandachtswisselings taak (beide fases); in fase I wordt
eveneens een Emotie regulatie taak en een herhaalde rusttoestand scan na een
negatieve stemmingsinductie gemaakt.
Neurobiologische/-endocrine testen:
Het verzamelen van bloed ten bate van analyse van PUFAS en BDNF, afname van
speeksel ten bate van cortisopl metingen en de toekomstige bepaling van
genetische polymorfismen uit opgeslagen bloedmonsters.
Secundaire uitkomstmaten
Niet van toepassing
Achtergrond van het onderzoek
De unipolaire depressieve stoornis (UDS) komt veel voor en is een invaliderende
ziekte, vooral omdat episodes van depressie neigen terug te keren
(recidiveren). In het algemeen halveren antidepressiva het risico op een
recidief depressie, echter na het staken van antidepressiva neemt dit risico
weer toe tot het oorspronkelijke kwetsbaarheidsniveau.
Momenteel is het aantal eerdere episodes een van de beste voorspellers van
recidivering, naast het blijven bestaan van restsymptomen, het ervaren van meer
dagelijkse beslommeringen en copingsstijl. De recidivering van UDS is vanuit
een neuropsychologisch, hersen-netwerk, neurochemisch en
psycho-endocrinologisch perspectief onderzocht, echter deze benaderingen zijn
totnogtoe niet geintegreerd onderzocht.
Ondanks recente vooruitgang in inzichten in neurobiologische factoren die ten
grondslag lijken te liggen aan recidiverende UDS, blijft de onderliggende
pathofysiologie beperkt onderzocht en begrepen. Dit kan worden verbeterd door
een multi-modale aanpak waarbij beeldvormend onderzoek (neuroimaging)
gecombineerd moet worden met neuropsychologische en neuroendocrinologische
maten in patienten met recidiverende UDS.
Doel van het onderzoek
Dit onderzoek onderzoeken wij de volgende zes onderwerpen in relatie tot
recidivering van UDS:
1. Het verschil tussen patienten en gezonde controles met betrekking tot
structurele en functionele MRI-scans (sMRI/fMRI)
2. Het verschil tussen patienten en gezonde controlesin veranderingen van
rust-activatie gemeten met fMRI en de hypofyse-bijnieras (HPA-as) activiteit na
inductie van een negatieve stemming
3. De verschillen in de relaties tussen de HPA-as functie, meervoudig
onverzadigde vetzuur (PUFA) status en neuroimaging tussen patienten en controles
4. De voorspellend ewaarde van sMRI/fMRI, verandering van rust-activatie
gemeten met fMRI en de HPA-as activiteit na inductie van een negatieve
stemming, PUFA-status en hun interactie ten aanzien van het optreden van nieuwe
episodes van UDS
5. De associatie tussen sMRI/fMRI, verandering van rust-activatie gemeten met
fMRI en de HPA-as activiteit na inductie van een negatieve stemming,
PUFA-status met het aantal eerdere UDS-episodes
6. Welke veranderingen treden er op qua hersenfunctie,
psychoneuroendocrinologische maten en hun interacties wanneer patienten een
recidief-UDS doormaken
Onderzoeksopzet
Prospectieve en retrospectieve cohort-studie, met een gezonde controle groep.
Daarnaast is er een leeftijd en geslacht-gematchde gecontroleerde herhaalde
meting bij de patienten bij wie wel of geen recidief UDS optreedt gedurende een
follow-up periode van 2.5 jaar
Inschatting van belasting en risico
Niet van toepassing
Publiek
Meibergdreef 5
1105 AZ Amsterdam
NL
Wetenschappelijk
Meibergdreef 5
1105 AZ Amsterdam
NL
Landen waar het onderzoek wordt uitgevoerd
Leeftijd
Belangrijkste voorwaarden om deel te mogen nemen (Inclusiecriteria)
Patienten:
- leeftijd 35-65 jaar
- mannen en vrouwen
- *2 episoden van depressie volgens een gestructureerd interview voor DSM-IV (SCID)
- stabiele remissie HDRS *7 en IDS-SR *14 gedurende tenminste 10 weken.;Gezonde controles:
Controles worden gematched met patienten op leeftijd (±3 jr), geslacht en geschatte intelligentie o.b.v. de Nederlandse leesvaardigheidstest (DART).
- IDS-SR *14
Belangrijkste redenen om niet deel te kunnen nemen (Exclusiecriteria)
Patienten:
- huidige diagnose van alcohol- of drugsafhankelijkheid, psychotische of bipolaire stoornis, ernstige angststoornis
- standaard fMRI exclusie criteria (claustrophobie, geimplanteerde metalen objecten in het lichaam)
- electroconvulsieve therapie voorafgaande 2 maanden
- voorgeschiedenis met hoofdtrauma of neurologischa aandoeningen, andere ernstige somatische aandoening;Gezonde controles:
- Psychiatrische aandoening bij de controle zelf (vastgesteld met de SCID) of 1e-graads familielid
- huidige diagnose van alcohol- of drugsafhankelijkheid
- standaard fMRI exclusie criteria (claustrophobie, geimplanteerde metalen objecten in het lichaam)
Opzet
Deelname
Opgevolgd door onderstaande (mogelijk meer actuele) registratie
Geen registraties gevonden.
Andere (mogelijk minder actuele) registraties in dit register
Geen registraties gevonden.
In overige registers
| Register | ID |
|---|---|
| CCMO | NL35858.018.11 |