De Qure studie: Q-koorts vermoeidheidssyndroom - reactie op behandeling

Binnen de huidige stand van de wetenschap is het onduidelijk of er een
effectieve behandeling voor het Q-koorts vermoeidheidssyndroom bestaat. De
meeste patiënten die een Q-koorts vermoeidheidssyndroom hebben ontwikkeld na de
recente uitbraak van acute Q-koorts zijn niet behandeld. Enkelen zijn behandeld
met cognitieve gedragstherapie (CGT) op individuele basis. Bij andere typen
chronische vermoeidheid, bijvoorbeeld bij het chronisch vermoeidheidssyndroom
of moeheid na kanker, is bewezen dat CGT een effectieve behandeling kan zijn.
CGT bij chronische vermoeidheid richt zich op bepaalde, vaak onbewuste,
gedachten en gedragingen die gekoppeld zijn aan de vermoeidheid. Dit kan ertoe
leiden dat signalen uit het lichaam versterkt in de hersenen aankomen en
klachten blijven bestaan. Echter, de effectiviteit van CGT bij het Q-koorts
vermoeidheidssyndroom is nooit onderzocht. Recente ervaringen met de CGT
behandeling bij een klein cohort van patienten met het Q-koorts
vermoeidheidssyndroom zijn veelbelovend.

Net zoals bij andere vormen van chronische vermoeidheid, wordt het persisteren
van levende micro-organismen gesuggereerd in het onderhouden van de klachten.
Tot op heden zijn weinig studies naar het effect van antibiotische behandeling
bij het Q-koorts vermoeidheidssyndroom gedaan. Beide studies suggereren een
positief effect op prestatievermogen bij langdurige behandeling met een
tetracycline. Geen van beide studies waren gerandomiseerde onderzoeken.
Doktoren ervaren steeds vaker de druk van patientengroepen, waar empirische
behandeling uitblijft. Tegenwoordig wordt de beslissing om patienten te
behandelen arbitrair gemaakt, daar waar evidence-based richtlijnen ontbreken.
Het kan zijn dat langdurige antibiotica behandeling niet leidt tot een betere
outcome bij patienten met het Q-koorts vermoeidheidssyndroom. Als dat het geval
is komt de uitkomst van het onderzoek ten goede aan de kosten-effectiviteit en
efficientie omtrent de behandeling.

Het evalueren van het effect van twee behandelingsstrategieën bij patiënten met
het Q-koorts vermoeidheidssyndroom: langdurig antibiotische behandeling met
doxycycline of cognitieve gedragstherapie (CGT)

Dit is een gerandomiseerde placebo-gecontroleerde studie om te bepalen of
cognitieve gedragstherapie (CGT) of behandeling met doxycycline vermoeidheid en
beperkingen kan verminderen bij patienten met het Q-koorts
vermoeidheidssyndroom. Behandeling met antibiotica of placebo dubbelblind zijn.
De studie zal 3 jaar duren en zal uitgevoerd worden op de polikliniek van het
UMC St Radboud te Nijmegen (initiele screening en behandeling met doxycycline
of placebo) en in het Nijmeegs Kenniscentrum voor Chronische Vermoeidheid
(NKCV, behandeling met CGT)

Patienten zullen gerandomiseerd worden in 1 v/d 3 behandelingen. Allereerst zal randomisatie plaats vinden tussen cognitieve gedragstherapie (CGT) en de medicatiegroep. Indien patienten gerandomiseerd worden in de medicatiegroep, dan zal een tweede dubbelblinde randomisatie volgen door de apotheker. Behandelgroepen bestaan uit: 1. CGT: CGT bestaat uit een geprotocoleerde interventie van 12 sessies gedurende een periode van 24 weken. Het begint met het formuleren van doelstellingen en psycho-educatie over de mogelijke rol die gedachten en gedragingen kunnen spelen in het onderhouden van moeheid. Vervolgens zal de CGT zich richten op de onderhoudende factoren (regulatie slaaq-waak-cyclus, langzaam intensiveren van activieiten, herformuleren moeheid gerelateerde cognities). 2. Doxycycline: antibiotische therapie bestaat uit doxycycline eenmaaldaags 200mg (in 1 capsule) gedurende een periode van 24 weken. Patienten zullen na 4, 8, 16 en 26 weken na start therapie op de polikliniek gezien worden voor de evaluatie van bijwerkingen (uitslag, leverenzymafwijkingen). Antibiotica zal gestaakt worden indien er bijwerkingen optreden of indien patienten zwanger raken. 3. Placebo: patienten in de placebo groep zullen eenmaaldaags 1 placebo capsule krijgen gedurende een periode van 24 weken. Deze capsule is qua uiterlijk identiek aan de doxycycline capsule. Tevens zullen patienten dezelfde controles ondergaan als patienten in de doxycycline groep.

Onderzochte groep: de studie populatie bij deze klinische trial bestaat uit
wilsbekwame volwassenen. Minderjarigen en wilsonbekwame mensen zullen worden
geexcludeerd.

Voordelen: voordeel voor de patienten bestaat uit de mogelijkheid tot
effectieve behandeling van het Q-koorts vermoeidheidssyndroom indien zij
behandelt worden met CGT of doxycycline.

Risico's: mogelijke bijwerkingen van doxycycline omvatten: misselijkheid,
diarrhee en fotosensibilisatie. Dit zijn de meest voorkomende bijwerkingen.
Andere bijwerkingen zijn zeldzaam.

Belasting:
• Randomisatie tussen één van de drie groepen en de daaruit volgende
behandeling (CGT, doxycycline of placebo gedurende 24 weken);
• Bloedafname (<=10 ml) 26 weken na inclusie;
• Bloedafname 4, 8 en 16 weken na inclusie om veiligheidsredenen (5 ml per
afname, alleen in patienten die gerandomiseerd worden in de medicatie groep
doxycycline of placebo);
• Vragenlijsten omtrent symptomen, beperkingen en gedragsfactoren bij inclusie
en 24 weken na inclusie;
• Vragenlijsten 8 weken na inclusie;
• Gebruik van een actometer bij inclusie en 24 weken na inclusie;
• Toestemming geven tot het opvragen van serologische resultaten van routine
Q-koorts diagnostiek op 3,6 en 12 maanden na primaire infectie, zodat deze
gegevens in verband gebracht kunnen wordne met de studieresultaten.

Binnen de huidige stand van de wetenschap zijn geen gerandomiseerde studies
beschikbaar met betrekking tot optimale therapie voor het Q-koorts
vermoeidheidssyndroom. Door het uitvoeren van dit onderzoek worden
verschillende behandelingen bekeken zodat uiteindelijk de beste
behandelingsstrategie voor patienten naar boven komt. Indien dit het geval is
kunnen veel patienten geholpen worden en stijgen efficientie en
kosten-effectiviteit.