Verandering van epileptische aanvallen met de leeftijd en de relatie met ontwikkeling van neuronale netwerken bij kinderen met lokalisatiegebonden epilepsie

Epilepsie komt veel voor, vooral bij kinderen. Terugkerende epileptische
aanvallen kunnen van invloed zijn op de cognitieve en sociaal-emotionele
ontwikkeling van het kind.
Het is bekend dat semiologie bij jonge kinderen met lokalisatiegebonden
epilepsie anders kan zijn dan semiologie bij adolescenten en volwassenen met
lokalisatiegebonden epilepsie. Tijdens uitrijping van de hersenen kunnen
lokalisatie van aanvalsbegin en spreiding van epileptiforme activiteit tijdens
aanvallen onderhevig zijn aan veranderingen. Ook kan het zijn dat de
onderliggende structurele hersenafwijking verandert of dat er nieuwe
aantoonbare structurele schade van het hersenweefsel ontstaat. Het is de
verwachting dat neuronale netwerken veranderen tijdens de ontwikkeling van de
hersenen en dus met de leeftijd van het kind. Wat de invloed hierop is van
epileptische aanvallen is niet bekend. Hoe de aanvalssemiologie bij het
individuele kind verandert naarmate het kind ouder wordt, en hoe dit
gerelateerd is aan zich ontwikkelende functionele netwerken en aantoonbare
verandering in hersenstructuur, is tot op heden nauwelijks onderzocht.

Het belangrijkste doel van dit onderzoek is om kennis over verandering van
semiologie bij kinderen met lokalisatiegebonden epilepsie te verwerven, meer
inzicht te krijgen in de oorzaken van deze veranderingen en relatie te leggen
tussen veranderende semiologie en veranderende neuronale netwerken. Een beter
begrip van de relatie tussen verandering van semiologie en verandering van
netwerken zou kunnen leiden tot een vroege voorspelling van onvoldoende effect
van anti-epileptische medicatie. In dat geval kunnen andere
behandelingsmogelijkheden, zoals epilepsiechirurgie, vroeg overwogen worden en
mogelijk verdere schade worden voorkomen. Daarnaast is het streven om optimale
ontwikkeling van netwerken te waarborgen.

Het onderzoek betreft een prospectief observationeel gecontroleerd
longitudinaal onderzoek. Een deel van de patienten zal in retrospect worden
geincludeerd vanaf 1 juli 2009 nadat wij toestemming hebben verkregen met het
onderzoek te starten via de METC. Bij kinderen met epilepsie zal gedurende een
follow-up periode van 5 jaar de klinische gegevens en resultaten van
onderzoeken die in het kader van routine patientenzorg worden verricht (EEG en
MRI (aangevuld met een wetenschappelijk MRI sequentie; geen gevolgen voor de
totale tijdsduur MRI protocol)) worden verzameld. De routine patientenzorg
bestaat uit het volgende: jaarlijks polikliniekbezoek ten tijde waarvan de
aanvalssemiologie in detail gedocumenteerd zal worden, indien klinisch gewenst
zal er een electroencefalogram (EEG) worden verricht om eventuele verandering
van functionele netwerken aan te tonen. Een aanvalsregistratie zal worden
verricht bij patienten die bij inclusie > 1 aanval per week hebben en bij
patienten die een medicamenteus refractaire epilepsie ontwikkelen volgens de
routine patientenzorg. Om verandering of het ontstaan van een onderliggende
hersenafwijking vast te stellen zal een magnetic resonance imaging (MRI) van de
hersenen worden herhaald bij patiënten met een initiele afwijkende MRI hersenen
en bij patiënten met normale beeldvorming in combinatie met een medicamentues
refractaire epilepsie. Er vinden geen onderzoeken plaats buiten de routine
patientenzorg.

Tot slot zal de relatie tussen leeftijd, aanvalssemiologie, functionele
netwerken en verandering van de onderliggende structurele hersenafwijking
worden geanalyseerd.

Kinderen bij wie na het eerste polibezoek is geconcludeerd dat zij geen
aanvallen hebben van epileptische origine zullen hetzelfde MRI onderzoek
ondergaan als kinderen met de diagnose epilepsie, indien dit een toevoegde
klinische waarde heeft (good clinical practice). Voorts zal de groep kinderen
met wegrakingen van niet epileptische origine na ongeveer drie tot vijf jaren
nog een keer worden terug gezien op de polikliniek om de ziektegeschiedenis
verder te vervolgen en een EEG te herhalen om de karakteristieken van neuronale
netwerken te vergelijken met de groep kinderen met epilepsie.

niet van toepassing, zie boven