GHAIA: De cardiovasculaire risicoprofiel en hulp zoek gedrag onder Ghanezen in Amsterdam

Cardiovasculaire ziekten (of aandoeningen) (CVZ) behoren tot de belangrijkste
doodsoorzaken. De prevalentie van cardiovasculaire aandoeningen lijkt hoger in
een aantal etnische groepen dan in blanke Europese populaties. Een beperkt
aantal studies in Nederland laat zien dat bepaalde risicofactoren van CVZ vaker
voorkomen onder etnische groepen? dan onder autochtone Nederlanders. Resultaten
van het SUNSET onderzoek, bijvoorbeeld, laten zien dat de prevalentie van
hypertensie, diabetes type 2 en obesitas aanzienlijk hoger is onder Creoolse
Surinamers dan onder autochtone Nederlanders.

De Ghanese bevolkingsgroep is de grootste Afrikaanse groep uit de Sub-Sahara in
Amsterdam. Cijfers van Onderzoek en Statistiek (O+S) (2006) laten zien dat er
10.330 geregistreerde Ghanezen wonen in Amsterdam, waarvan de meerderheid in
Amsterdam Zuidoost. Geschat wordt dat er ongeveer eenzelfde aantal
ongedocumenteerde Ghanezen in Amsterdam wonen.

Informatie over cardiovasculaire aandoeningen en biomedische risicoprofielen
daarvoor onder deze groeiende populatie Ghanezen is schaars. Een kleine studie
door de afdeling interne geneeskunde in het AMC geeft aanwijzingen dat de
Afrikaanse populatie een verhoogd risico op CVZ heeft. Hoewel data uit etnisch
vergelijkbare groepen (zoals Creoolse Surinamers) aanwijzingen geven voor
belangrijke risicoprofielen en onderliggende determinanten is deze informatie
niet te generaliseren naar de Ghanese populatie, doordat belangrijke
determinanten van gezondheid zoals cultuur, socio-economische status, migratie
geschiedenis en leefstijl tussen de groepen verschillen. Dit is bevestigd door
een recent rapport dat grote verschillen tussen Afrikaanse populaties in
Westerse landen rapporteerde. Meer informatie over het cardiovasculair
risicoprofiel en onderliggende determinanten onder de Ghanezen is daarom nodig.

Gezien de grootte van de Ghanese gemeenschap en de gevolgen van
cardiovasculaire aandoeningen onder deze groep voor de gezondheidszorg in
Amsterdam, hebben het AMC en de GGD Amsterdam deze bevolkingsgroep geïncludeerd
in het project van de Academische Werkplaats. Het doel van dit project is
preventie van obesitas (en daardoor CVZ). Echter, het gebrek aan specifieke
informatie over de CVZ risicoprofielen en hun determinanten is hierbij een
barrière voor de ontwikkeling van interventies.

Het doel van de GHAIA studie is kennis te genereren over de CVZ risicoprofielen
van de Ghanese bevolking in Amsterdam. Daarnaast wil GHAIA inzicht krijgen in
de perceptie van deze groep over de gezondheidszorg. Op basis van deze kennis
willen we de zorg aan de Ghanese bevolking verbeteren.

Hypotheses
1) De Ghanese bevolking van Nederland heeft een verhoogd risico op
cardiovasculaire aandoeningen als gevolg van aan migratie gerelateerde
veranderingen in leefstijl, een lage socio-economische status en door
suboptimale toegang tot de Nederlandse gezondheidszorg. 2) Daarnaast is onze
hypothese dat door de vergrijzing van deze populatie, wordt de ziektelast van
CVZ steeds groter.

Dit onderzoek is gericht op de Ghanese gemeenschap in Amsterdam. Er zijn twee
hoofddoelen:

1. In kaart brengen van de risicofactoren van CVZ, o.a. obesitas, hypertensie,
diabetes type 2 en dislipidemie.
a) Te onderzoeken de mate van detectie, behandeling en controle van
hypertensie onder de Ghanese bevolking.
b) Te onderzoeken in hoeverre socio-economische status (opleiding en
werkstatus), leefstijl factoren (voeding, lichamelijk activiteit, roken en
alcohol), psychosociale factoren (stress), migratie factoren en acculturatie
geassocieerd zijn met CVZ risico.
c) Te onderzoeken waar verschillen en overeenkomsten zijn met andere etnische
minderheden in Amsterdam, vooral bij vergelijkbare groepen zoals Surinaamse
Creolen.
d) De haalbaarheid van epidemiologisch onderzoek onder de Ghanese bevolking van
Amsterdam te verkennen zodat deze groep geïncludeerd kan worden in andere
studies. Bijvoorbeeld, de HELIUS studie, een longitudinaal onderzoek naar CVZ,
psychische gezondheid en infectie ziekten onder vijf etnische groepen in
Amsterdam: autochtone Nederlanders, Surinamers, Turken, Marokkanen en Ghanezen.
Deze studie zal in 2010 van start gaan.

2.Inzicht krijgen in de percepties van de Ghanese gemeenschap wat betreft:
a). Toegang tot de gezondheidszorg
b) De hulpzoekend gedrag van deze gemeenschap.

Dit is een exploratief onderzoek met gebruik van kwalitatieve (focus groepen)
en kwantitatieve (gestructureerde vragenlijst en lichamelijk onderzoek)
methoden.

Doel 1:
Gestructureerde interview met vragenlijst. Deze wordt het liefst bij de
deelnemer thuis afgenomen en zult vragen includeren over:
migratie geschiedenis (land van geboorte van persoon zelf en land van geboorte
van ouders en grootouders);
demographie (leeftijd, sekse, religie, burgerlijke staat);
socio-economische status (opleiding, inkomen, werk status);
acculturatie;
medische geschiedenis (zelf-gerapporteerd, medicijn gebruik);
leefstijl (voeding, roken, alcohol gebruik en lichamelijk activiteit);
pscycosociale stress.

Lichamelijk onderzoek
deelnemers aan het interview worden uitgenodigd om terug te komen voor een
lichamelijk onderzoek. Deze worden op 3, nader te bepalen, locaties in de wijk
uitgevoerd.
Deelnemers worden gevraagd om nuchter te komen (minimaal 10 uur).
Bloed zal worden afgenomen (3x15ml buisjes)
Urine wordt verzameld.
Lengte, gewicht, buik- en heupomtrek gemeten.
Bloeddruk
Lichamelijk onderzoek wordt door getrainde onderzoeksassistenten uitgevoerd
volgens protocol (zie bijgevoegde protocol).

Hoofd uitkomst maten:
Bloed druk: systolische BP, diastolische BP, pre-hypertensie, hypertensie en
gebruik van anti-hypertensiva.
Lipide: zelf-gerapporteerde dislipidemie en gebruik van medicatie.
Bloed waardes indicatief van cardiovasculaire gezondheid, bijv. totaal
cholesterol, LDL-, HDL cholesterol, triglyceriden.
Diabetes mellitus: zelf-gerapporteerde diabetes en gebruik van insuline en
tabletten.
Bloed waardes indicatief van diabetes type 2, bijv. glucose, HbA1c, insuline.
Urine waardes indicatief van nierfunctie.
Anthropometrie: lengte, gewicht, BMI, middel- en heup omtrek, overgewicht,
obesitas en abdominaal obesitas.

Doel 2:
Kwalitatieve studie met gebruik van focus groepen.
Deelnemers worden geworven via sleutel figuren binnen de Ghanese gemeenschap.
Onderwerpen zullen gebaseerd worden op het Anderson Model van Toegang tot
Gezondheidzorg. Geincludeerde domeinen zijn: de achterliggende behoeften aan de
hulp zoekend gedrag, de barrieres en faciliterende factoren, en de
(predisposing) karakteristieken van de populatie.

Er is geen directe voordeel voor deelnemers. Door het lichamelijk onderzoek is
er potentiele gezondheidswinst voor deelnemers door detectie van ziekten.
Door dat GHAIA een observationele studie is is er geen risico verwacht voor
deelnemers.
De belasting aan deelnemers is beperkt doordat ze 1 keer meedoen. Verder worden
ze thuis geïnterviewd, het lichamelijk onderzoek vindt plaats in de wijk,op
drie verschillende locaties, verspreid om voor te zorgen dat deelnemers niet
ver hoeven te reizen.
Nuchter verschijnen is wel een belasting maar deelnemers kunnen vroeg in de
ochtend terecht voor het lichamelijk onderzoek. Verder, wordt het bloed als
eerst afgenomen, deelnemers krijgen iets te eten en daarna volgen de andere
metingen.