Behandeling van Body Dysmorphic Disorder (Stoornis in de lichaamsbeleving) met cognitieve therapie plus taakconcentratietraining: Een zestal N=1 studies

Patienten met Body Dysmorphic Disorder (BDD) ofwel een *stoornis in de
lichaamsbeleving* zijn gepreoccupeerd met een vermeende onvolkomenheid in het
uiterlijk. Als er al een geringe lichamelijke afwijking aanwezig is, dan is de
ongerustheid van de betrokkene duidelijk overdreven. Volgens DSM-IV (APA, 1994)
wordt de persoon bovendien beperkt wordt in zijn sociaal of beroepsmatig
functioneren en dient er geen andere stoornis aanwezig is die de symptomen
verklaart (zoals bijvoorbeeld een eetstoornis).
Cognitieve gedragstherapie voor BDD richt zich vooralsnog op het aanpakken van
irrationele cognities met betrekking tot het *vervormde* lichaamsdeel en de
gevolgen daarvan. Daarnaast wordt er met exposure met responspreventie gewerkt
aan het verminderen van het excessieve vermijdings- en controlegedrag. Het
lijkt echter raadzaam om ook rechtstreeks de zelfgerichte aandacht aan te
pakken die zo duidelijk aanwezig is. In eerdere studies naar de behandeling van
sociale fobie en bloosangst werd duidelijk dat taakconcentratietraining - een
techniek waarbij de cliënt leerde zijn aandacht meer naar buiten (op de taak en
de omgeving) te richten en minder op zichzelf- succesvol was bij het
verminderen van angst en vermijding.

Met dit onderzoek wordt getracht te onderzoeken in hoeverre TCT ook effectief
is naast cognitieve therapie in de behandeling van BDD. Dit wordt allereerst
middels een zestal N=1 studies onderzocht, waarna een langlopender project zal
worden ingediend hetgeen zal stoelen op ervaringen uit deze N=1 studies. De N=1
studies zijn gevarieerd; ze ontvangen alle op enig moment 5 sessies TCT (2
vooraan, 2 in het midden en 2 achterin de behandeling). Op deze wijze kan
onderzocht worden of het toevoegen van 5 sessies TCT effect heeft op de
behandeling van BDD met cognitieve therapie en kan bekeken worden of het moment
waarop TCT wordt geïntroduceerd van invloed is.

6 patiënten met de diagnose Body Dysmorphic Disorder volgens DSM-IV (volgens
SCID-I interview) zullen aan dit onderzoek deelnemen in de vorm van single case
experimental designs.

De interventie bestaat uit 15 sessies therapie waarvan 10 sessies cognitieve therapie en 5 sessies taakconcentratietraining (TCT). De 5 sessies TCT zullen ofwel in het begin, ofwel in het midden ofwel aan het eind worden gegeven. Per variant nemen 2 patienten deel.

Patienten zullen gedurende 7 uur (verdeeld over 6 momenten en verspreid over
1,5 jaar) deelnemen aan metingen. Deze bestaan voornamelijk uit vragenlijsten
invullen. Daarnaast nemen patienten eenmalig (tijdens de intake) deel aan een
interview over persoonlijkheidsstoornssen (duur: 1-2 uur). het amendement
vraagt om een extra meetmoment (eenmalig) waarin de patient een geheugentaak
krijgt en een vragenlijst invult over de impact van bepaalde
levensgebeurtenissen.
Er vindt een 5-weekse baseline periode plaats voorafgaand aan de therapie,
waarin de patient dagelijks registraties uitvoert van enkele variabelen.
Meestal zal er een wachttijd zijn voor de start van de behandeling en zal deze
tijd opgevuld worden door de baselinemetingen.