Middelen gebruik en misbruik door mensen met een verstandelijke handicap

Ongeveer 6-8% van de bevolking is licht verstandelijk gehandicapt of
zwakbegaafd (verder te noemen: verstandelijk beperkt: VB) gedefinieerd als een
IQ onder de 80 en een significante beperking van het adaptieve en/of sociale
functioneren. Personen met VB hebben mogelijk een verhoogd risico op
psychopathologie en middelenmisbruik, in het bijzonder alcohol en cannabis.
Verder zijn zij extra kwetsbaar voor de negatieve consequenties van
middelengebruik, zoals somatische, psychologische en sociale complicaties.
Middelengebruik en misbruik in deze groep (Substance Use and Misuse in
Intellectual Disability, SUMID) lijkt, mogelijk mede door de
vermaatschappelijking en extramuralisatie van de VB zorg, de afgelopen jaren
toegenomen te zijn. Zorgverleners ondervinden problemen bij het diagnosticeren
en behandelen middelenproblematiek in deze groep. Gebrek aan gegevens over de
omvang, en demografische, sociale, cognitieve en psychopathologische
determinanten van SUMID zijn hier mede debet aan. Verder ontbreekt het aan
valide en bruikbare instrumenten voor screening en diagnostiek van SUMID, en
aan effectieve interventies. Informatie over middelengebruik verkregen door
anamnestische gegevens is minder betrouwbaar bij mensen met een VB dan bij
mensen zonder VB.

Doelen van dit onderzoek zij de volgende:
1. het vaststellen van klinimetrische gegevens (validiteit,
reproduceerbaarheid, betrouwbaarheid) van de NISPA SUMID Questionnaire naar
middelengebruik bij mensen met een VB
2. het vaststellen van de prevalentie van gebruik van alcohol, tabak, cannabis
en cocaine in een populatie van Nederlands cliënten met een verstandelijke
beperking
3. het identificeren van sociaal-demografische determinanten van risico's op
middelengerelateerde problemen in deze populatie
4. het verkrijgen van inmzicht in kennis van, attitude ten opzichte van en
gevolgen van middelengebruik bij personen met een VB, alsmede de relatie tussen
deze factoren en daadwerkelijk gebruik
5. het identificeren van de populatie at risk for middelengebruik

Dit onderzoek naar SUMID omvat twee delen:
1. Validatie van de NISPA Questionnaire naar SUMID, gebruik makend van
biomarkers als gouden standaard voor recent (urine-analyse) en minder recent
(haar- of pleisteranalyse) gebruik in een subpopulatie met hoog risico op
gebruik
2. Populatiestudie met de NISPA vragenlijst met een cross sectionele multistage
clustered sampling survey van de Nederlandse populatie mensen met een VB die
zorg ontvangt van organisaties verenigd in de VGN (Vereniging Gehandicaptenzorg
Nederland).

De belasting voor proefpersonen die meedoen aan deze studie kan als zeer gering
worden beschouwd:
- het meten van alcohol in uitademingslucht middels een blaasapparaatje
- een sessie met een research assistent om de vragenlijst in te laten vullen
- het verstrekken van een urine en haar (en/of pleister) monster (alleen voor
de validatiestudie)