Dagelijkse stress, coping en dagelijkse gevoelens van eenzaamheid in de adolescentie: gen x omgeving interacties

Gevoelens van eenzaamheid zijn een veel voorkomend fenomeen in de adolescentie.
Omdat eenzaamheid gerelateerd is aan verschillende mentale en fysieke
gezondheidproblemen zoals angst, schizofrenie, depressie, slaapproblemen,
verzwakking van het immuunsysteem, en hart- en vaatziekten, is het van groot
belang de mogelijke voorspellers van eenzaamheid te onderzoeken.
Gedragsgenetische studies hebben laten zien dat eenzaamheid een aanzienlijke
erfelijke component heeft (48%-55%), maar tot nu toe zijn er maar twee
moleculair genetische studies uitgevoerd om de betrokken genen te onderzoeken.
Meer onderzoek naar de genetische factoren in eenzaamheid is dus gewenst.
Eerdere studies naar de genetische aanleg bij mentale stoornissen hebben laten
zien dat het moeilijk is om de genen te vinden die een rol spelen bij complexe
fenotypes zoals mentale stoornissen, daarom is het belangrijk om het fenotype
op een goede manier te operationaliseren. In deze studie meten we eenzaamheid
op een dagelijkse basis, zodat we de effecten op microniveau kunnen testen.
Omdat directe effecten van genotypes vaak klein en moeilijk te vinden zijn,
zullen we ook gen x omgevingsinteracties onderzoeken. In studies naar depressie
bestaat het omgevingsdeel van de gen x omgeving interactie vaak uit stress
gerelateerde metingen. Omdat stress ook bij eenzaamheid een belangrijke rol
speelt, zullen in deze studie de effecten van dagelijkse stress op dagelijkse
eenzaamheid worden onderzocht, evenals de effecten van de interactie tussen
stress en genen op eenzaamheid. Daarnaast zal getest worden of coping een rol
speelt in de relatie tussen dagelijkse stress en eenzaamheid. De relatie tussen
gen x omgevinginteracties en dagelijkse gevoelens van eenzaamheid is nog niet
eerder onderzocht.

Het doel van het onderzoek is in kaart te brengen in hoeverre directe
genetische effecten en gen x omgevingsinteracties dagelijkse gevoelens van
eenzaamheid in vroeg-adolescenten kunnen voorspellen. Daarnaast wordt
onderzocht of de relatie tussen dagelijkse stress en eenzaamheid beïnvloedt
wordt door copingstijlen.

De studie bestaat uit een baseline meting, waarin een vragenlijst wordt
afgenomen m.b.t. mentale en emotionele problemen, sociale relaties, emotioneel
welbevinden en attrubutiestijlen. Voor de dagelijkse metingen worden jongeren
zes dagen gevolgd, waarbij ze 10 maal per dag op een telefoon een zeer korte
vragenlijst invullen (1 á 2 minuten). Bij de baseline meting zal genetisch
materiaal worden verzameld door middel van speeksel. De follow-up meting zal 6
maanden na de dagelijkse dataverzameling plaatsvinden en bestaat uit dezelfde
vragenlijst als de baseline meting.

Omdat de proefpersonen geen invasieve ingreep ondergaan, en slechts gevraagd
worden eenmaal speeksel in te leveren en gedurende 6 dagen, 10 maal een één-
minuut-durende vragenlijst in te vullen, is er geen sprake van risico en
slechts een geringe belasting.