Preventieve armpositionering en elektrostimulatie bij CVA-patiënten.

Ieder jaar worden meer dan 41.000 Nederlanders getroffen door een beroerte
(CVA). In meer dan 60% van de gevallen blijft de hemiplegische arm functieloos.
Door het ongebruik van de arm wordt de arm vatbaar voor het ontwikkelen
contracturen (spierverkortingen) en spasticiteit (verhoogde spierspanning). Dit
resulteert in hemiplegische schouderpijn, motorische beperkingen en beperkingen
in de activiteiten van het dagelijkse leven (bijv. wassen van de arm, aan- en
uitkleden). Veel van de wetenschappelijk getoetste behandelmogelijkheden zijn
niet geschikt voor patiënten met een slecht(e prognose van) armfunctieherstel.
Deze subgroep van patiënten wordt in de literatuur ondergewaardeerd.
Preventieve rekhoudingen en elektrostimulatie lijken juist geschikt bij deze
subgroep. Op theoretische grond lijkt het combineren van deze behandelmethoden
nog gunstiger. Wij vermoeden dat de toediening van elektrostimulatie de
effecten van de rekhouding zal versterken met als gevolg minder
contractuurvorming, een minder frequent optreden van schouderpijn, een afname
van de beperkingen in de patiënt zijn/haar armactiviteiten in het dagelijkse
leven, minder spasticiteit en vermindering van subluxatie van de schouder.

Het doel van het onderzoek is te beoordelen of 1) twee gebruikte vragenlijsten
geschikt zijn in het gebruik bij de beschreven subpopulatie CVA-patiënten en 2)
de combinatie van positioneren van de hemiplegische arm met gelijktijdige
toediening van elektrostimulatie invloed heeft op de bewegingsuitslagen van de
arm/contractuurvorming, schouderpijn, de mate van beperkingen van
armactiviteiten in het dagelijkse leven, spasticiteit, intake van spasme- en
pijnremmende medicatie, de vaardigheid om de aangedane arm selectief te bewegen
en de mate van subluxatie van de schouder.

Een multicenter enkel-blind (beoordelaars-blind) gerandomiseerd
effectonderzoek.

In aanvulling op de gebruikelijke revalidatiebehandeling krijgen de proefpersonen die zijn toegewezen aan de experimentele groep gedurende 8 weken een rekhouding met gelijktijdige therapeutische elektrostimulatie. Elektrostimulatie zal worden toegediend op de extensoren van de onderarm en de exorotatoren van de schouder. De rekhouding moet 2 keer per dag 3 kwartier worden uitgevoerd op de 5 werkdagen van de week. In totaal zal de rekhouding 7,5 uur per week worden uitgevoerd (60 uur in 8 weken). Gedurende deze 8 weken zal de elektrostimulatie in 2 weken tijd in duur worden opgebouwd van 10 minuten naar 45 minuten per keer tot aan het einde van de interventieperiode. In aanvulling op de gebruikelijke revalidatiebehandeling krijgen de proefpersonen die zijn toegewezen aan de controlegroep in dezelfde frequentie/duur een rekhouding op ongeveer 50% van hun maximale schouderabductie. Gelijktijdig worden de extensoren van de onderarm gestimuleerd met een conventionele TENS-applicatie net boven de gevoelsgrens.

Tijdens dit onderzoek krijgen de proefpersonen de voor hen gebruikelijke
revalidatiebehandeling. Daaraan toegevoegd krijgen de proefpersonen een extra
(experimentele- of controle)behandeling, resulterend in een verhoogde
intensiteit van fysieke stimuli voor de aangedane arm. De verwachting is dat er
een verschil in uitkomsten tussen de experimentele- en controlegroep zal
optreden in het voordeel van de experimentele groep. Een minder werkzame
controlebehandeling is nodig om de meerwaarde van de experimentele behandeling
aan te kunnen tonen. Beide interventies worden goed verdragen door de patiënt
en kunnen makkelijk worden in gepast in het revalidatieprogramma. Daarom is het
een minimaal belastende therapievorm. Risico's van electrostimulatie zijn
minimaal en leveren geen risico op voor de gezondheid. Electrostimulatie kan
roodheid van de huid onder de elektrodes veroorzaken, iets wat meestal binnen
een uur na de behandeling is verdwenen. In zeldzame gevallen zijn mensen
allergisch voor de gel-elektrodes, een probleem wat kan worden voorkomen door
het gebruik van hypoallergene (allergieverminderende) elektrodes. In geval van
overdosering kan huidirritatie ontstaan. Dit wordt voorkomen door de
elektrostimulatie met tussenpozen van 4 uren uit te voeren en door de huid voor
en na elke behandeling te controleren.