Hart- en vaatontwikkeling en functie in relatie tot de nekplooi.

De nekplooi (nuchal translucency in het Engels, NT) is een translucent gebied
in de nekregio van de foetus. De ultrasonografische meting van de NT maakt deel
uit van het eerste trimester screening naar Downsyndroom. Een verdikte nekplooi
wordt geassocieerd met Downsyndroom en andere chromosoomafwijkingen, zoals
trisomie 13 en 18, maar komt ook voor bij foetussen met een normaal karyotype.
Deze laatste groep heeft een kans op verschillende structurele afwijkingen. Een
groot deel van deze afwijkingen zijn hartafwijkingen.

Een verdikte nekplooi is mesenchymaal oedeem en gaat samen met verwijde
jugulaire lymfatische zakjes bij zowel humane foetussen als bij trisomie 16
muis embryo's. Trisomie 16 embryo's zijn een geaccepteerd diermodel voor humaan
trisomie 21. Een voorgaande morfologische studie suggereert dat de oorzaak voor
de verwijding van de lymfatische zakjes en het oedeem een verstoord
endotheleeldifferentiatie is. Een verstoorde endotheeldifferentiatie geeft een
interessante link met de cardiovasculaire afwijkingen die geassocieerd zijn met
nekoedeem aangezien endotheelontwikkeling noodzakelijk is voor een normale
cardiovasculaire ontwikkeling.

Hartdecompensatie wordt regelmatig genoemd als de onderliggende oorzaak voor de
vochtophoping in de foetale nek. Foetussen met een verdikte nekplooi hebben een
abnormale ductus venosus blood flow snelheid. De ductus venosus is een shunt
tussen de vena umbilicalis en het foetale hart (atria) en is daarom een
belangrijke regulator voor de foetale circulatie. Het is gesuggereerd dat een
abnormale ductus venosus snelheid het resultaat is van een verminderde atriale
contractie en een verminderde myocardiale compliantie en daardoor een waarde is
voor hartdecompensatie.

Foetussen met een verdikte nekplooi laten een abnormale ductus venosus blood
flow zien onafhankelijk van het feit of ze een hartafwijking hebben of niet.
Aangezien de tegenstrijdige bewijzen in voorgaande studies is het belangrijk om
de mogelijke relatie tussen een verdikte nekplooi en de hartfunctie te
onderzoeken.

Een verklaring voor het complete spectrum van afwijkingen wat wordt gezien in
foetussen met een verdikte nekplooi kan een verstoorde endotheeldifferentiatie
zij die gerelateerd is aan de cardiovasculaire ontwikkeling. Hartdefecten
vormen het ernstige eind van het spectrum. Meer gegevens, zowel klinisch als
morfologisch, van het hart, de grote arterien en de venen, met name de ductus
venosus van de foetus met nekoedeem moeten verzameld worden. Het doel van deze
studie is meer inzicht te krijgen in de morfologische en pathofysiologische
processen in de hoofd-nek-thoraxregio van de zich ontwikkelende foetus die
leiden tot een verdikte nekplooi en / of hartdefecten en dit te relateren aan
de klinische bevindingen.

Er zullen drie studies worden verricht. De twee morfologische studies zullen
worden uitgevoerd in het Leids Universitair Medische Centrum, afdeling Anatomie
en Embryologie. De klinische studie zal worden verricht in het VU medisch
centrum, afdeling prenatale diagnostiek. Bij de twee morfologische studies zal
de cardiovasculaire ontwikkeling in relatie tot de verdikte nekplooi onderzocht
worden. Hiervoor zullen zowel muismodellen als humaan materiaal gebruikt
worden. Zie voor een verdere toelichting blz 14 en verder van het protocol.
Voor de klinische studie zal de hartfuntie bij foetussen met een verdikte
nekplooi onderzocht worden. Dit zal gedaan worden door driemaal in het eerste
trimester een echoscopie te maken. Er zal gekeken worden naar het hart en de
vaten met behulp van verschillende echografische technieken. Zie voor een
verdere toelichting blz 22 en verder van het protocol.

Meerdere studies zijn verricht om het mogelijk negatieve effect van
echostraling gedurende de zwangerschap te evalueren. Een meta- analyse van alle
epidemiologische en prospectieve studies laten geen associatie zien tussen
echostraling gedurende de zwangerschap en geboortegewicht, kinderziektes en
neurologische afwijkingen

Patienten zullen viermaal het VU medisch centrum bezoeken. Vier
ultrasonografische onderzoeken zullen worden gemaakt (driemaal tussen 11 en 14
weken zwangerschap en eenmaal bij 20 weken zwangerschap)